img095 (18)

95

naprowadzenie osi celowej na cel (kierunek) umożliwia leniwka (śruba naprowadzająca), działająca przy zaciśniętym sprzęgu*

2)    System osiowy Btichenbacha nazywamy również cystan:Cc dwuosiowym (rys. 107b). T teodolitach tego typu w tulei spodarki usadzona jeat i może obracać się wydrążona oś limbuGa, w której znowu znajduje się l może również obracać się oś alidady. Liabus w instrumentach dwuosiowych może być sprzęgany zc spodarką śrubą S,, oraz z alióadą śrubą S₂*

Po sprzęgnięciu łimbusa ze spodarką śrubą 3^ ncżemy obracać alidadę względom nieruohomego llmbuaa i wykonywać pomiar kątów.

Jeżeli sprzęgniemy llnbus z alid3dą śrubą 3^, to wówczas a lida da i llmbue mogą obracać się razem względem spodarki, co pozwala na zorientowanie liabusa na dany kierunek. Uożliwośś oprsęgania limbuoa z alldodą i zorientowania liobusa względem da w go kierunku pozwala na wykonywanie pomiaru kątów metodą repctyoyjną,

ladą d'.uiosiowego systemu Eeichcnbacba jest możliwość ;.-y« tęp owa ula pewnego nieznacznego obrotu limbusa podczas nbraear:ia alidady, co nazywany porywaniem limbusa. Zjawisko to może nieć miejsce przede wszystkim wówczas, gdy instrument jest źle nasmarowany lub smary strzepną w niskiej temperaturze i z tego powodu tarcie czopa osi alidady' obracającego ei? wewnątrz tulei limbusa jest większe niż tarcze śruby sprzęgają-cej llnbus ze spodarką.

3)    System osiowy Bordy (rys. 1C7c). 7? układzie tym w wystającej tulę i spodarki jest osadzony i może obracać się czop osi alidady, a lini-bua może obrac3Ć się wokół tulei epodsrfci. ton sposób ałidada i Urąg limbusa są przedzielone tuleją spodarki i mogą obracać się nic zależnie od siebie (czop osi alidady nie styka cię z llmbusacj , dzięki czemu nia występuje w tym układzie porywanie liabusa podczas obrotów alidady przy pomiarze kątów.

T teodolitach o wysokie j dokładności z układem osiowym Eovuy, przeznaczonych do pomiarów e)coi astror.oniczno-gcodazy j nyCa, triangulncyj-nych i poligonizacji precyzyjnej, można sprzęj&ć tylko alidadę ze spodarką za pomocą śruby zaciskowej, mtomiust limbus nie może być sprzęgany z a liładą. Kośna jednak zmieniać położenie liabuua po każdej serii pomiarów lub zorientować -a przybliżaniu lieibun względem danego !*^Jerunku. W teodolitach nowoczesnych, w których limby?, jest z-kryty całkowicie, obraca się krąg limbusa za pomocą specjalnej śruby reititracyj»aj, odpowiednio zabezpieczonej dla uniknięcia przypadkowego porusza t_ia ]i:.:bus3 podczas pcuiaru.

Teodolity, w których llnbus nośna obracać i sprzęgać z alióadą, nazy-wace są te o Joli tam. repetycyjnymi.