img100 (16)

100

100

Bys, 112

2,3.2.4. Sprawdzęnip i rektyfikacja teodolitu

?/ każdym teodolicie mogą występować nieuniknione niedokładności konstrukcyjno następujących trzech rodzajów: 1) błędy stałe, których wpły-7/ów na pomiary nie potrafimy usunąć, jak np. wichrowatość limbusa, silna skrzywienie osi itd*, przy czym, jeżeli te błędy są duże, to instrument nie noże być używany do pomiarów; 2) błędy stałe, których wpływ możemy wyeliminować całkowicie (np. mimośród alićady 1 osi celowej, błąd kollffiacyjny i inklinsoyjny) lub w znacznym stopniu zmniejszyć (np. nierówny podział limbusa), dobierając odpowiednią metodę pomiarów; 3) błędy przypadkowe instrumentalne (np* błąd spoziomowania teodolitu) oraz błędy przypadkowa, powstające na skutek zmiany warunków atmosferycznych (temperatury) lub wstrząsów w czaBie pomiaru, których wpływu nie możemy u.3uuąć całkowicie.

Czynności związane z usunięciem błędów instrumentu nazywamy rektyfi- • kac ją. Przed rektyfikacją musimy sprawdzić, czy instrument spełnia wszy-Etkie wymagano warunki.

TJorunki teodolitu odnoszą się przede wszystkim do osi (warunki geometryczne), które poznaliśmy już vr opisie instrumentu. Przypomnijmy, że w teodolicie istnieją następujące zasadnloze osie (rys. 113)J 1) oś obrotu

instrumentu i, 2) oś obrotu lunety p, 3) oś celowa lunety o, 4) osie llboli a1Idahowej _c |    niwelacyjnej l_n i kręgu pionowego (kollmacyjnej)

V

Biorąc pod uwagę zasady działania układu osiowego i poszczególnych części instrumsntu, możecy ustalić warunki geometryczne i inno, jakie powinien spełniać dobry przyrząd kątomierniczy. In-ntrumsnt nie spełniający tych warunków posiada błędy instrumentalne, które powodują pewne błędy przy pomiarach kątów, W zostawieniu poniższym obok każdego warunku podajemy nazwę błę- • da instrumentalnego, wynikającego z niespełnienia danego warunku.