img169

116__________________:

Ostatni element dobrze przeprowadzonej dyskusji to zebranie i omówienie wniosków z dyskusji, podziękowanie dyskutantom. Po takiej dyskusji pozostaje jeszcze wprowadzenie w życie wypracowanych i zapisanych postulatów.

d) Technika kuli śniegowej (zwana też piramidową)

Jest bardzo prostą metodą wykorzystywaną najczęściej do ustalania wspólnego stanowiska w jakiejś sprawie np. przy definiowaniu pojęć i za-sad, negocjowaniu priorytetów grupowych itd. Aby ją zastosować musimy być pewni, że nasi uczniowie dysponują dość bogatą wiedzą uprzednią, np. znają wiele przykładów pojęcia, które polecimy .m zdefiniować i zadanie to nie przerośnie ich możliwości. Wcześniej na lekcji należy oprą cować wiele ćwiczeń opisujących zarówno istotne, jak i nieistotne cechy pojęcia. Dlatego sięgamy po tę metodę, kiedy nasi uczniowie wiedzą juz

coś o danym pojęciu lub danej grupie pojęć.    .

Technika kuli śniegowej jest metodą indukcyjnego zdobywania wiedzy o pojęciach i zasadach. Nauczyciel poddając uczniom rozmaicie zestawione . przykłady i nieprzykłady pojęcia wywołuje ich indukcyjne myślenie i doprowadza do pojawienia się w ich umysłach definicji pojęcia (dla porównania: dedukcyjna metoda nauczania polega na tym, że nauczyciel podaje najpierw definicję, a potem poprzez przykłady i nieprzykłady wiedzie

uczniów do zrozumienia pojęcia).

Definiowanie pojęć wymaga od uczniów wiedzy deklaratywnej (o ty , że coś wchodzi w grę, ma miejsce) i wiedzy proceduralnej (o tym, jak cos wykonać). Wiedza deklaratywna to inaczej zdolność do definiowana^ jęcia według pewnych kryteriów (na przykład cech fizycznych łub ismj jących zależności). Wiedza proceduralna ucznia potrzebna jest natomiast do porównywania danego pojęcia z innymi podobnymi, (ale nieco odmiennymi) i przeciwstawiania ich sobie.    J

Przechodząc do wyjaśnienia istoty „kuli śniegowej’, pragnę przedstawić bieg lekcji w modelu nauczania pojęć z wykorzystaniem tej techniki . Przedstawienie celów lekcji i wywołanie nastawienia (zainteresowani^

u uczących się.    .    .    .

. Podawanie licznych przykładów i tzw. nieprzykładów pojęcia, tak ab), odpowiadały jego istotnym cechom. Przykłady stanowią ogniwa łącz|

__________117

ce abstrakcyjne pojęcie z uprzednią wiedzą i doświadczeniem uczniów.

tej fazie nauczyciel wykorzystuje jak najwięcej pomocy dydaktycznych obrazujących pojęcie.

Nakłamanie uczniów, aby snuli domysły, jakie są cechy istotne pojęcia i podawali argumenty, na których się opierają. Nauczyciel stawia dodatkowe pytania naprowadzające myślenie uczniów na właściwy kierunek, potem następuje porównywanie przez uczniów cech przykładów i nieprzykładów.    ^y

Gdy uczniowie już „wyczuwają” pojęcie i sami podają jego istotne

t y i przykłady, nadchodzi moment na zastosowanie techniki kuli śniegowej:

-    każdy uczeń otrzymuje kartkę papieru np. formatu A-4 i formułuje na mej swoją definicję pojęcia - teraz uczniowie łączą się w pary i ustalają wspólną wersję definicji pojęcia, wykorzystując ten sam arkusz papieru,

~ nowinko h ^{10W łąCZą Si? 2 k}°^{ieJnymi parami 1 ne}8^ocJ^uŃ wspólne sta-

-    potem czwórki dogadują się z innymi czwórkami, by uzgodnić kolejną wspólną wersję definicji,

-    ostatnia faza może wyglądać podobnie jak poprzednie („ósemki” kon-:: - rontują swe definicje z definicjami innych „ósemek”) lub polegać

na wspólnym, z udziałem całej klasy uzgodnieniu ostatecznego stanowiska i zapisaniu go w zeszycie oraz porównaniu z definicjami w słownikach, podręcznikach itd. (ten ostatni element bardzo satys-

4 ^lakcJ°"^uJ^e uczniów, gdyż najczęściej ich sformułowania nie odbie-gają zbytnio od definicji książkowych).

“ ""A¹* ?^kutec2na »sytuacji, gdy zależy nam, aby

nfn,™ ^y"^eg0CJ°^{W wsp6lne stanow}'*°- Uczy kompromisu i argu _;:"*n owama, a przede wszystkim precyzyjnego formułowana myśli Po-

Se    ^{6 WSZyS}'^kich “^C2n,6w ‘ nauczycielowi infor-

iS; ZT ^ą’ ^ ^JeS° ^uraraowie P°^siedli w wystarczaj,cym stop,tu, srfięazę na temat omawianego pojęcia.