img040 (51)

nia przez psychologów społecznych czasu na — w naszym mniemaniu — bezsensowne i banalne eksperymenty nie przynoszące żadnych interesujących rezultatów ani możliwej do zastosowania wiedzy.

Sądzimy, że dobra psychologia społeczna powinna przyczyniać się do rozwoju krytycznego myślenia jednostki, kreując zdrowy, sceptyczny stosunek do różnych zjawisk, sprzyjający tworzeniu naukowej wiedzy. Innymi słowy, próbując wzbudzić twoją ciekawość co do treści książki, pragniemy jednocześnie, byś zachował krytyczne w stosunku do niej podejście.

Historia psychologii społecznej

Jeśliby rozumieć psychologię społeczną jako podejmowaną przez człowieka próbę zrozumienia zarówno siebie samego, jak i swego otoczenia, to jest ona historycznie bardzo starą dziedziną wiedzy. Wielu znanych myślicieli szukało wyjaśnienia różnych zagadnień dotyczących współzależności występujących w społeczeństwie.

Konfucjusz 520 łat przed Chrystusem mówił o szu mającym stanowić zasadę współżycia zalecającą odnoszenie się do innych w taki sposób, w jaki sam chciałbyś być traktowany. To samo około 600 lat później przekazał nam w Nowym Testamencie święty Mateusz. 360 lat przed początkiem naszej ery Platon twierdził, że społeczeństwa tworzą się w wyniku ludzkich potrzeb, dodając, iż nikt nie jest w stanie ich wszystkich zaspokoić, natomiast każdy ma wiele życzeń.

350 lat przed Chrystusem Arystoteles mówił o człowieku jako o „zwierzęciu politycznym" czyli istocie społecznej, uważając, iż w samotności potrafią żyć tylko bogowie.

Przenosząc się o dwadzieścia wieków, znów usłyszymy to samo przesłanie. W 1651 roku Hobbes wyraził je słowami: „Życie człowieka w oderwaniu od innych jest nędzne, żałosne i krótkie". Natomiast Rousseau w roku 1762 głosił, że ludzie rodzą się wolni, lecz społeczeństwo niweczy w jednostce jej przyrodzone siły, wyposażając ją w odmienne właściwości, z których nie potrafi Ona jednak korzystać bez pomocy innych.

Na temat czasu powstania psychologii społecznej jako dziedziny nauki można dyskutować. Asplund uważa, że aby można było mówić o psychologii społecznej, muszą być spełnione dwa warunki: jednostka i społeczeństwo muszą być rozumiane odrębnie, a przy tym ow rozdział powinien być traktowany jako problematyczny. Tak patrząc, za czas narodzin psychologii społecznej można, wedle Asplunda, uznać drugą połowę sie-i lemnastego wieku, a za jej kolebkę — Anglię. Na kontynencie europejskim ugruntowała się ona w końcu zeszłego stulecia, a w Stanach Zjednoczonych w początkach XX wieku.

W roku 1908 ukazały się dwie książki zawierające w tytule termin „psychologia społeczna". Pierwsza z nich napisana przez brytyjskiego psychologa Willia-ma McDougalla, An Introduction to Social Psychology, nr.iz druga, amerykańskiego socjologa Edwarda Als-wortha Rossa zatytułowana Social Psychology. Jednak prawdziwe uznanie jako dziedzina wiedzy, zarówno iv Ameryce, jak i w Europie, zdobyła psychologia społeczna dopiero po drugiej wojnie światowej. Wtedy to I iowstały pierwsze instytuty psychologii społecznej, za-i żęto publikować podręczniki i fachowe czasopisma,

I '< >|nwiły się programy doktoranckie. Psychologia społe-

81