img041 (50)

Zwyrodnienie szkliste nerek {degeneratio hyalinea s. hyalinosis renis)

Zwyrodnienie szkliste, czyli szkliwienie jest procesem miejscowym, wtórnym i zwykle końcowym w różnych zjawiskach patologicznych. Pod względem chemicznym nie jest to proces jednolity, gdyż materiałem do szkliwienia są, z reguły, elementy tkanki łącznej, istota podstawowa i włókna kolagenowe. Ogniska szkliwienia przypominają makroskopowo chrząstkę szklistą, tj. mają jej konsystencję, połyskliwość i barwę. Włókna kolagenowe początkowo pęcznieją, następnie zlewają się za sobą, tworząc jednorodne szkliste masy. Procesowi temu towarzyszy zanik fibroblastów. Hialina (gr. hyalinos - szklisty) jest dotąd niezidentyfikowanym białkiem, które barwi się eozyną na kolor różowy. Może być pochłonięta przez lizosomy, gdzie ulega odwodnieniu i gromadzeniu w postaci tzw. figur mielinowych.

Makroskopowo nerki są powiększone, wyraźnie blade, ciężkie o napiętej torebce i zatartym rysunku. Zmiany szkliste spotyka się w nefropatiach kłębusz-kowych i śródmiąższowych. W obrazie mikroskopowym w zeszkliwiałym kłębku obserwuje się kolagen w postaci włókien oraz substancję o cechach błony pod-stawnej, tworzącej odgałęzienia w obrębie mezangium. Proces dotyczy całego kłębka, tworząc jednorodne, szkliste ogniska, względnie tylko pętli naczyniowej lub masy hialiny odkładają się w formie półksiężyców w przestrzeni moczowej, a więc wewnętrznie od błony podstawnej torebki kłębka. Hialina gromadzi się także między błoną wewnętrzną a środkową tętniczek oraz w ich przydance, czemu może towarzyszyć rozplem włókien mięśniowych błony środkowej, wyrazem którego jest z kolei nadciśnienie nerkopochodne. Z czasem zmiany szkliste obejmują całą grubość ściany naczyniowej (tzw. rdza życia). Błona sprężysta wewnętrzna początkowo ulega fragmentacji a później zanikowi. Całość zmian naczyniowych nosi miano stwardnienia tętniczek (arteriolosclerosiś).

Równocześnie w cytoplazmie komórek nabłonka kanalikowego pojawiają się krople hialiny, określane mianem zwyrodnienia kropelkowo-szklistego nerek (degeneratio guttata renis), które po pęknięciu wydalane są do światła kanalików, tworząc wałeczki szkliste. Zwyrodnieniu szklistemu mogą także ulegać błony podstawowe kanalików nerkowych. W efekcie dochodzi do zaniku nabłonka i rozplemu tkanki łącznej okołokanalikowej.

28