IMG89

u których nie wywołano długotrwałej odporności. Celowe jest również podawanie dawki przypominającej niektórych szczepionek osobom dorosłym w celu „odświeżenia" pamięci immunologicznej. W każdym państwie jest określony kalendarz szczepień.

Przebycie wielu chorób zakaźnych, zwłaszcza wieku dziecięcego, daje trwałą odporność i. podobnie jak w przypadku szczepienia, zapobiega ponownemu zachorowaniu. W niektórych przypadkach tak jednak nie jest. Na przykład, ozdrowieńcy po przechorowaniu tężca nie są chronieni przed następnym zachorowaniem. Powodem jest niewystarczająca ilość toksyny krążącej w organizmie w trakcie choroby. Ilość ta. niezdolna do immunizacji. jest jednak wystarczająca do spowodowania poważnych objawów chorobowych! Szczepienie anatoksyną tężcową (toksyną pozbawioną właściwości patogennych) pozostawia natomiast silną długotrwałą odporność.

Dojrzewanie układu immunologicznego i wykształcanie sprawnych mechanizmów odporności jest u człowieka procesem wieloletnim. Tuż po urodzeniu zakres swoistości przeciwciał jest węższy niż w życiu dorosłym. Poza tym. rozwój poszczególnych klas i podklas przeciwciał po urodzeniu zachodzi w różnym tempie. W zakresie igO szczególnie wolno dochodzi do narastania poziomów lgC2 i lgG4 (tab. 6.1). Ponieważ przeciwciała przeciwko antygenom węglowodanowym (charakterystycznym dla bakterii otoczkowych) powstają głównie w podklasie lgG2. małe dzieci są szczególnie wrażliwe na patogeny otoczkowe (Haemophilus influenzae typu b,

Tabela 6.1. Stężenie podklas IgG w surowicy u dzieci w zależności od wieku (wg [7]).

Wiek

Stężenie immunoglobulin (mg/dl) (średnia geometryczna)

	IgGl	lgG2	lgG3	IgG 4
(Krew pępowinowa)	628	150	49	15 :
4-6 miesiące	286	51	27	8
7-12 miesięcy	368	60	26	10
1-3 lata	579	86	40	17
3-5 lat	555	116	41	19
5-8 lat	633	156	40	30
8-12 lat	673	205	55	26
12-14 lat	704	269	50	33
14-16 lat	739	274	56	48
Dorośli	698	285	61	46

Streptococcus pneumoniae. Meningococcus typu A i C). Co więcej, przebycie infekcji powyższymi bakteriamii we wczesnym dzieciństwie (poniżej drugiego roku życia) nie zostawia często trwałej odporności, dlatego też możliwe jest kilkakrotne zachorowanie u dzieci na tego samego typu infekcje.

Niektóre choroby u małych dzieci mają przebieg cięższy i dają więcej powikłań. Dotyczy to na przykład odry, której część powikłań wynika z czasowego (1-2 miesiące) spadku odporności, związanego z immuno-supresyjnymi właściwościami wirusa odry. By zapobiec ewentualnym powikłaniom poodrowym. niemowlęta w końcu pierwszego roku życia są szczepione przeciwko tej chorobie. Wcześniejsze podawanie szczepionki może być nieefektywne, w związku z możliwością neutralizacji atenuowa-nego w szczepionce wirusa odry przez krążące w organizmie niemowlęcia przeciwciała matczyne, które przedostały się podczas ciąży do płodu przez łożysko.

Rzadkimi powikłaniami poszczepiennymi są poronne lub nawet pełne przechorowania po podaniu szczepionek zawierających żywe. atenuowane mikroorganizmy (np. BCC). Zachodzi to przede wszystkim u osób (dzieci) z upośledzonymi mechanizmami odporności - w tych przypadkach szczepienie żywymi mikroorganizmami jest przeciwwskazane.

6.16. a * - - e -

Ospa wietrzna jest chorobą bardzo zaraźliwą (wskaźnik podatności wynosi 0.97). Wywołuje ją wirus Varicella-zoster - jeden z ośmiu ludzkich wirusów z grupy herpes (rodzina Herpetoviridae). Oprócz wirusa Varicella--zoster grupa ta zawiera wirusy opryszczki typu 1, 2. 6. 7. 8. wirusa cytomegalii i wirusa Epsteina-Barr.

Do zakażenia ospą wietrzną dochodzi drogą kropelkową. Po dostaniu się wirusa do błony śluzowej górnych dróg oddechowych i spojówek w pierwszych dniach dochodzi do mnożenia się wirusa w regionalnych węzłach chłonnych i pierwszego etapu wiremii (4-6 dzień). Rozproszony z krwią wirus namnaża się następnie w wątrobie, śledzionie i być może w innych narządach, po czym następuje drugi etap wiremii (ryc. 6.2). W konsekwencji dochodzi do rozsiania się wirusa do skóry i powstania charakterystycznych zmian wysypkowych, przekształcających się w pęcherzyki (13-17 dzień). Dla ospy wietrznej typowe jest kilkurzutowe występowanie wysypki, prowadzące do wielopostaciowości zmian. Po przechorowaniu ospy wietrznej wirus pozostaje zazwyczaj przez lata w uśpieniu w zwojach międzykręgowych i może się reaktywować wywołując półpasiec.

95