nie w górę; oczy błyszczą, usta tworzą wąską, zaciśniętą linię. Uczuciu strachu towarzyszy znieruchomienie twarzy, jakby zaokrąglenie oczu i rozchylenie uśt.
Ryc. 48. Schematy mimiczne uczuć: a — 'radość, b — smutek, c — gniew, d-—strach
Przeżywaniu stanów emocjonalnych towarzyszą także ruchy wyrazowe całego ciała, czyli rucl|y-|fentomimi-czne. Gesty czy postawa ciała, mogą wiel& powiedzieć o przeżywanych stanach emocjonalnych. Podobnie woka-lizacja podczas pobudzenia emocjonalnego ulega .zmianom. Natężenie głosu wzrasta lub maleję; Przy przeżywaniu silnego wzruszenia głos drży.
Zewnętrzne przejawy reakcji emocjonalnych uzależnione są od czynników wrodzonych oraz — jak już wspomniano wyżej — od norm obpwiązujących w danej kulturze.
Emocje a percepcja świata
Na ogół procesy emocjonalne wpływają na, przebieg procesów poznawczych, nadając im swoiste Zabarwienie. Gdy doznajemy przeżyć nacechowanych dodatnio, otaczający świat spostrzegamy także w kategoriach, pozytywnych. Wszystko, co nas otacza, wydaje się nam piękne i dobre. Odwrotnie, gdy jesteśmy smutni łeb nieszczęśliwi, cały świat może nam się wydawać ponury i wrogi.
Przeżywanie silnych emocji tak pozytywnych, jak negatywnych, może wpływać na Zawężenie pola spostrzegania. Człowiek pochłonięty wielką radością,czy
226