IMG!53 (3)

aspclffy jaj funkcjonowania zwrócimy uwagę. Rodzina jest grupą pierwotną i Sianowi według W. Adamskiego

I JduchoHB jednoczeń# szczupłego grona osób. akuplonpch *9 wspólnym ognisku domowym aktami wza/emnej pomocy i opieki, oparta jeat na wierze w prwwUiwą lub domniemaną łączność biologiczną, tradycję rodzinną I społeczną".

W takim ujęciu modna mówić o funkcji małżeńskiej, rodzicielskiej i braterskiej, jakie pełni rodzina. Rodzina jako ..instytucja¹' społeczna funkcjonuje według określonych norm społecznych wynikających z przyjętego w danym społeczeństwie systemu kontroli. 1. Szczepański² za istotę działania rodziny uważa wypełniane przez nią funkcje: prokreacyjną, ekonomiczną, opiekuńczą, socjałincyjną, stratyfikacyjną i integracyjną. Funkcje rodziny zostaną omówione odrębnie w jednym z kolejnych rozdziałów książki jej poświęconych.

Rodzina jest grupą społeczną o stałych, niezmicniających się cechach. Do takich cech zalicza się jej niewielką liczebność, nieformalne wzory stosunków i kontroli, bliskość przestrzenną. Niektóre cechy rodziny podlegają jednak zmianie, o czym również będzie mowa dalej. Rodzina ma więcej znaczeń i wymiarów niż małżeństwo. Jedna z jej cech specyficznych polega na tym. ł¹ dziecko, będąc członkiem rodziny pierwotnej, zakłada w przyszłości inną rodzinę - wtórną. W rodzime pierwotnej jednak nabywa wyobrażeń ojej funkcjach, o rolach ojca i matki (męża i żony), przejmuje pewne wzorce zachowań, zapoznaje się z tradycją.

W pewnym wieku jednak rodzina przestaje być dla wychowywanych w niej dzieci jedynym źródłem przekazów i wzorców kulturowych.

Nacgdyś wiek był czynnikiem wyznaczającym jednostce miejsce w strukturze społecznej, w znacznie większym stopniu niż ma to miejsce obecnie. Uczestnictwo społeczne polegało na przenoszeniu przyjętych, zaotemalizowa-nych we wcześniejszych stadiach socjalizacji wartości i zasad postępowania ^{na    zakrcs} zjawisk aniżeli rodzinny. Obecnie jednak zasady integracji

społecznej różnią się od zasad regulujących zachowania rodzinne, zaś przechodzenie od węższych grap do szerszych mc odbywa się tak. jak to miało miejsce dawniej.

Konieczne jest. aby jednostka w pewnym momencie swrojągn Ml cisunęia wzory zachowania przyjęte w rodzinie i zwróciła się ku mitoi obowiązującym w grupach szerszych.

jedną z nich jest grupa rówieśnicza, której system wartości z jakichś po->ołlów wydaje się być jednostce atrakcyjny, stanowić zaczyna dla niej układ odniesienia, przejmując funkcje socjalizacyjnc realizowane dotąd przez rodzinę i społeczność lokalną**

Funkcje grupy rówieśniczej są tym istotniejsze, im łatwiej jednostka odoąj-duje w jej ramach przynależność, akceptację i afiliację. Dyskusyjne wydaje się natomiast, czy w obecnych warunkach społecznych grupa rówieśnicza istotnie sanowi taki układ, który pozwala realizować członkom status osób niezależnych, na który nic pozwala rodzina ani szerzej rozumiane społeczeństwo. W ostatnim czasie bardzo zwiększyło się wśród młodych ludzi dążenie do wczes-aego osiągania niezależności, nawet jeśli jest ona interpretowana przez otoczenie jsko niezależność pozorna. Szczególnie wyraźnie jest ona obecna w tendencjach śo wczesnego zarobkowania na siebie, rozpoczynania kariery zawodowej. • w niektórych kręgach również zakładania rodziny w młodym wieku.

Niewątpliwe natomiast pozostaje, że grupa rówieśnicza stanowi źródło postaw, kształtuje osąd w kwestiach dobra i zła. zachęca do podejmowania pewnych działań, zniechęcając do innych, daje możliwość sprawdzenia własnych możliwości i uczenia się na błędach.

Oprócz dostarczania nowych wrażeń i doświadczeń, organizacji czasu wolnego i stwarzania zaplecza emocjonalnego i społecznego młodzieży, grupa rówieśnicza pełni też funkcje o charakterze makrospołecznym.

W okresie obecnej krystalizacji podziałów społecznych w Polsce nie można mówić o cgalttaryzacji struktur. Zróżnicowany poziom finansowy rodziców powoduje, że młodzież z domów o trudnej sytuacji materialnej wyznaje inne wzory kulturowe, spotyka się w mnych miejscach i w innym cełu mż mkdiul z rodzin dobrze sytuowanych.

Drugim kryterium podziałów, choć jak wydaje się słabszym, jest pochodzenie społeczne, będące również czynnikiem różnicującym przynależność do grupy rówieśniczej. Grupa ta jest miejscem, gdzie zachodzi polaryzacja ról męskich i żeńskich, stosunki między przedstawicielami ohu płci prowadzą do nawiązywania pierwszych emocjonalnych kontaktów, tworzenia pierwszych związków.

1

   F- Adamski, Soctokuta młMiftwi 1 w»aw». PWN. Warszawa 1W4. »■ 50-51. 601

2

*    J. IsrafiWbli. op cit.. Ufrrssaw 1976. ». 168-176