Istnieje wiele określeń rodziny. Najogólniej, rodzina jest grupą złożoną z osób połączonych ze sobą więzami małżeństwa, rodzicielstwa, pokrewieństwa, powinowactwa lub adopcji. Można tez ujmować „rodzinę jako grupę złożona z osób połączonych jednym z dwu typów stosunków społecznych: stosunkiem małżeństwa i stosunkiem rodzice - dzieci. Wynikałoby więc z tego, że jest ona grupą określoną przez trwałe i zalegalizowane stosunki seksualne dwojga partnerów, dających życie swym dzieciom i uzależniających je od siebie w początkowej fazie życia, a jednocześnie przyjmujących na siebie zadania wprowadzania ich w życie”.
Amerykańscy socjologowie rodziny badając problematykę przemian współczesnego życia rodzinnego, dostrzegli 63 rodzaje zmian zachodzących wewnątrz rodziny amerykańskiej, a 8 z nich uznali za najbardziej charakterystyczne w rodzinach współczesnych. Są to:
> wzrost liczby rozwodów,
> zmniejszanie się rozmiarów rodziny i wzrost kontroli urodzin,
> obniżanie się autorytetu i prestiżu ojca i męża,
> wzrost kontaktów seksualnych pozamałżeńskich,
> wzrost liczby mężatek pracujących zawodowo,
> wzrost indywidualizmu i wolności osobistej członków rodziny,
> w coraz większym stopniu przekazywanie państwu funkcji opiekuńczych spełnianych przez rodzinę,
> stopniowy zanik postępowania wg norm religijnych w małżeństwie i rodzinie.
Szczegółową charakterystykę funkcji rodziny przeprowadził Z. Tyszka, który wyróżnił funkcje:
> materialno - ekonomiczną- wyrażona w podfunkcjach produkcyjnej, zarobkowej, gospodarczej i usługowo-konsumpcyjnej, polega na prowadzeniu gospodarstwa domowego, gromadzeniu majątku i dorobku rodziny, zabezpieczaniu bytu dzieci i zabezpieczaniu starości,
> opiekuńczo - zabezpieczająca- wiąże się z powyższą i polega na materialnym i fizycznym zaopatrzeniu jej członków w niezbędne środki do życia. Odnosi się ona szczególnie do małych dzieci i ludzi starszych w rodzinie,
> prokreacyjna- wyznacza potrzebę utrzymania ciągłości biologicznej społeczeństwa. Wymaga ona płodzenia, pielęgnacji, kształcenia i wychowania dzieci oraz polega na zaspokajaniu potrzeb seksualnych i rodzicielskich współmałżonków,
> seksualna- była dawniej częścią funkcji prokreacyjnej, gdyż zaspokajanie popędu seksualnego służyło rozrodczości. Wiek XX stworzył pełne możliwości dowolnego oddzielania aktywności płciowej od spraw rozrodczości,
> legalizacyjno - kontrolna- wyraża się w sankcjonowaniu szeregu działań i zachowań uznawanych za niewłaściwe, zapobieganiu ewentualnym odstępstwom od norm i wzorów przyjętych w rodzinie za obowiązujące,
> socjalizacyjna- to przygotowanie dzieci do samodzielnego pełnienia ról społecznych, urabianie osobowości dzieci, wprowadzanie ich w świat kultury społeczeństwa,
> stratyfikacyjna- polega na zdeterminowaniu pozycji społecznej członków w strukturze społecznej, np. dziecko urodzone w rodzinie robotniczej staje się dzieckiem robotniczym,
> kulturalna- wyraża się w przekazywaniu swoim członkom treści, wzorów kulturowych, obyczajowych,
> rekreacyjno — towarzyska- to zaspokojenie przez dom rodzinny i członków rodziny potrzeby wypoczynku, towarzyskiego obcowania.