IMG 10 (2)

niem owego pragnienia. W każdym razie uchodzi ona za jej cechę konstytutywną, na co wskazuje także jej nazwa.

Zastosowanie tych technik, w celu zapobiegania trudnościom wychowawczym i ich przezwyciężania w szkole, może mieć tóż-ny przebieg. Niektórzy zalecają, aby nauczyciel najpierw sam rozpoznał problemy (trudności) klasy, określił ich naturę, tj. przejawy i przyczyny, a następnie przedstawił je uczniom wraz z propozycją Jconkretnych zmian w życiu klaSy czy pewnych rozwiązań problemów. Propozycje te zostają przedyskutowane w klasie. Umożliwia to wspólne podjęcie decyzji, o której wykonanie nie przestaje się troszczyć wycfhowawca klasy, umożliwiając uczniom kontrolę i ocenę wykonywanych przez nich zadań.

Inny wypróbowany sposób przebiegu jednej z technik decyzji grupowej obejmuje następujące etaipy: 1) sformułowanie nabrzmiałego problemu klasy, wyrażonego zwykle w formie pytania

0    przejawy zaistniałej trudności wychowawczej i możliwości jej pokonania; 2) ustalenie przejawów danej trudności z uwzględnieniem niekiedy również jej przyczyn; 3) uświadomienie sobie strat wynikających z powstałej trudności; 4) omówienie różnych możliwości jej przełamania; 5) uświadomienie sobie korzyści, jakie wynikają z przezwyciężania napotkanej trudności; 6) podjęcie wspólnej decyzji w sprawie jej zwalczania.

Przebieg zaproponowanej odmiany technik decyzji grupowej w niektórych punktach pozostaje zbieżny z zasygnalizowanym wcześniej rodzajem technik socjodramatycznych. Dlatego, jak sądzę, nie wymaga szerszego przedstawienia i zilustrowania konkretnymi przykładami. Jest on na ogół łatwy do zastosowania

1    może być wykorzystany podczas godzin wychowawczych przez każdego niemal nauczyciela.

Możliwe są oczywiście jeszcze inne sposoby zastosowania technik decyzji grupowej. Wszelka jednak ich propozycja — oprócz jednoznacznego ustalenia nurtującego klasę problemu i wielostronnego omówienia — nie może pomijać wspólnie podjętej decyzji and też serdecznej troski wychowawcy klasy o konsekwentną jej realizację.

Szczególną zaletą technik- decyzji grupowej jest również to, iż z ich pomocą można rozwiązywać każdy niemal problem, wy-

magający zespołowego wysiłku, i że stosowanie ich nie wymaga nadzwyczajnych psychopedagogicznych umiejętności, zdolności, ani też wiedzy specjalistycznej, jak dzieje się to w przypadku zastosowania technik socjodramatycznych. Wyróżniają się one również walorami wychowawczymi, o czym przekonują dotychczasowe badania na temat ich skuteczności. Okazuje się, co stwierdzono w wyniku badań, iż dużo łatwiej zmienić zachowanie członków grupy poprzez ujednolicenie opinii w ważnych kwestiach współżycia i współdziałania społecznego, niż poprzez bezpośredni wpływ kierownika grupy na jej członków. Oznacza to, iż nauczyciel od/wołując się do technik decyzji grupowej jest w stanie skuteczniej zapobiegać i przeciwstawiać się nieprzystosowaniu społecznemu, niż w sytuacji odwoływania się wyłącznie do kar i nagród, w tym szczególnie tzw. wzmocnień negatywnych.

Spośród technik wychowawczych przydatnych w zapobieganiu i przezwyciężaniu nieprzystosowania społecznego warto wy-wymienić również technikę „burzy mózgów”, zapoczątkowaną przez A. F. Osborna (1957). Celem jej jest wspólne poszukiwanie oryginalnych rozwiązań nurtujących klasę problemów. Z powodzeniem zastosowana być może dla wyrobienia w uczniach pozytywnej motywacji uczęszczania do szkoły, a zwłaszcza pogłębiania przekonania, że rzeczywiście mają coś ciekawego do powiedzenia i zrobienia na rzecz klasy. Polega ona na swobodnych, niczym nieskrępowanych wypowiedziach uczniów na ściśle określony temat. Przebieg jej może być następujący: 1) ustalenie tematu (problemu); 2) podanie zasad „burzy mózgów”; 3) produkowanie pomysłów i 4) notowanie pomysłów na tablicy (Pietrasiński Z., 1976, s. 134).

Na przykład w celu wyrabiania w .uczniach bardziej przychylnych nastawień wobec szkoły —• stosując technikę „burzy mózgów" — można jsąproponować klasie następujący problem do rozwiązania: co robić, aby uczniowie waszej klasy bardziej polubili szkołę? Po uzyskaniu akceptacji na jego podjęcie, podajemy zasady obowiązujące podczas odpowiadania na postawione pytania. Zgodnie z tymi zasadami odpowiedzi uczniów mają ograniczać się jedynie do wyrażenia możliwie zwięzłych pomysłów (bez uwag krytycznych i komentarzy). Mają być to wszelkie po-

173