IMG148 (5)

4.4. CCF

CCF jest wynikiem wielu studiów przeprowadzanych lub subwencjonowanych przez UNESCO w ramach projektu UNISIST, którego celem było stworzenie światowej sieci informacji naukowej i technicznej. Pierwsze badania zostały przeprowadzone przez ICSU/AB (Conseil International des unions scientifiques, Bureau des analyses — Międzynarodowa Rada Unii Naukowych, Biuro Analiz). Punktem wyjścia było następujące założenie: tradycyjne zasady katalogowania (AACR, ISBD itd.) są zbyt skomplikowane, a zatem nieadaptowalne do opisu współczesnych artykułów naukowych, takich jakie są dokumentowane w bibliografiach naukowych, np. w Chemical Abstracts. Od 1970 do 1972 roku UNESCO i ICSU/AB pracowały nad przygotowaniem podręcznika, który miałby służyć jako norma opisu biblio-graficznego dla światowych serwisów przygotowujących bibliografie analityczne, takich jak Chemical Abstracts, Index Medicus, Biological Abstracts itd. Ów Manuel de rćfćrence miał kilka kolejnych wydań: w 1972,1974 i 1981 roku; przedstawiono w nim format wymienny przystosowany do opisu różnych typów dokumentów (książek, czasopism, artykułów z czasopism, dysertacji, patentów itd.).

Informacje są rozmieszczone w sposób nieco odmienny niż w formatach typu MARC:

A03    —    Tytuł    czasopisma

A08    =    fytuł artykułu

A09    =    Tytuł książki

A10    =    Tytuł serii.

Natomiast wszystkie informacje niezbędne do zarządzania wielkimi katalogami bibliotecznymi, takie jak oznaczenia klasyfikacji, są całkowicie pomijane.

UNESCO zdała sobie sprawę z niebezpieczeństwa, jakie w dalszej perspektywie niosą różnice między formatami z rodziny MARC a formatem lansowanym przez ICSU/AB. UNESCO zorganizowała w roku 1978 w Taorminie seminarium, którego ' celem było opracowanie formatu wspólnego, odpowiadającego potrzebom bibliote- , karzy i wyspecjalizowanych serwisów dokumentacyjnych. Format ten nazwano CCF (Common Communication Format) i ma on być przede wszystkim rodzajem zwomi- i ka między heterogenicznymi systemami. Nie jest on przewidziany do przejmowania danych ani naturalnie do przetwarzania wewnętrznego. Drugie wydanie CCF ukazało się w 1988 roku. CCF znalazł zastosowanie przede wszystkim w organizacjach międzynarodowych (np. w Dag Hammarskjóld Library w Nowym Yorku), we wspólnotach europejskich w sieci informacyjnej na temat edukacji (ex-EUDISED) i w niektórych krajach rozwijających się, np. w Kolumbii czy w Meksyku, gdyż CCF jest formatem znacznie prostszym niż UNIMARC.

UNESCO jest także inicjatorem czegoś więcej niż format: ISDS (International Serials Data System). Obsługa coraz liczniejszych czasopism lub, mówiąc precyzyjniej, wydawnictw ciągłych, stwarza wielorakie problemy bibliotekom, księgarniom, wydawnictwom, jak też autorom publikacji naukowych. Chcąc zmniejszyć trudności w zarządzaniu wydawnictwami ciągłymi (tytuły quasi-synonimiczne, zmiany tytułów, przegrupowania i/lub rozdzielanie tytułów itd.) autorzy ISDS mieli ambicję zidentyfikowania w sposób jednoznaczny i prosty całej światowej produkcji wydawnictw ciągłych.

Format ISDS jest bardzo prosty. Zawiera mianowicie numer jednoznaczny, automatycznie kontrolowany, przypisany do wydawnictwa: ISSN (International Standard Serial Number), nadawany przez Biuro ISDS w Paryżu. Każda zmiana tytułu, podział itd. powoduje nadanie nowego numeru ISSN. ISDS nadzoruje ustawicznie listę nadanych numerów ISSN oraz skrócony opis publikacji. Kartoteka ISDS jest sprzedawana w formie czytelnej dla komputera (taśmy magnetyczne). W roku 1994 obejmowała ona ponad 660 000 rekordów, a roczny przyrost wynosił 40 000 opisów. Co roku odnotowuje się ponad 100 000 modyfikacji.

Bardzo wielu wydawców stosuje ISSN, który często pojawia się na okładkach w postaci kodów paskowych. Pozwala to dystrybutorom, księgarniom, bibliotekom na coraz bardziej skomputeryzowaną obsługę zamówień.

Jedyny zarzut, jaki można by postawić ISDS, to fakt, iż jest to format bardzo uproszczony w porównaniu z formatem stosowanym do tworzenia zbiorczych baz czasopism, i to pomimo, że projekt ten był wspomagany przez UNESCO, która skądinąd promowała także stosowanie CCF. Ale mimo tych zastrzeżeń ISDS jest dziś niezastąpiony.

Należy odnotować pewną interesującą propozycję, która stanowi uzupełnienie do ISSN. Stowarzyszenie Wydawców Publikacji Ciągłych (SISAC — Serials In-dustry Systems Advisory Committee) proponuje nadawanie, każdemu woluminowi czasopisma, a nawet każdemu artykułowi, unikatowego numeru. Numer ten powinien być czytelny dla komputera (OCR lub kod kreskowy). Przyniosłoby to natychmiastowe korzyści zarówno w systemach obsługi czasopism, jak i systemach dostarczania artykułów (automatic documertt delivery). W zależności od potrzeb można by wykorzystywać jedynie 4 jego elementy (np. tylko ISSN, data publikacji, numeracja tomu na potrzeby modułu obsługi czasopism).

Przykład numeru SISAC

1234-5678( 1985O9O5)O044:00A:01:0OP.0144ATCIT-7 , L _11_11_JI_11_I U

ISSN    data    numeracja tomu strona skrót numer

_    _ publikacji    tytułu kontrolny

147