IMG96

łub nagminne stawianie klasie za wzór ucznlówr najzdolniejszych; braki w urządzeniu i wyposażeniu klasy w nierbęd^Ppo- # moce naukowe, uniemożliwiające sprawny przebieg lekcji (por. Rut ter M. i inni, 1079); miejsce zajmowane przez ucznia w klasie — na przedzie, w środku, z tylu lub z boku (por. Weinstein C. S., 1979, a. 578 i n.); liczba uczniów w klasie (por. Koimin J. S., 1970, a. 169); nieatrzkcyjność zajęć szkolnych itp. W ocenie zasygnalizowanych nieprawidłowości kieruję się raczej intuicją i wiedzą zdroworozsądkową, niż Wynikami wystarczająco trafnych i rzetelnych badań naukowych. Również więc i w tym zakresie jest wiele jeszcze do zrobienia.

4. PRZYCZYNY TKWIĄCE W UCZNIU

Następną grupą przyczyn nieprzystosowania społecznego uczniów — obok przyczyn tkwiących w środowisku rodzinnym i szkolnym — są przyczyny biopsychicane lub organiczne, nazywane również przyczynami tkwiącymi w uczniu. Przyczyny te rozumiane są ostatnio najczęściej jako pewne biopsychiczne wyposażenie jednostki, oddziałujące tia nią nie tyle bezpośrednio, co pośrednio, mianowicie w ścisłym powiązaniu z przyczynami pochodzenia zewnętrznego (istniejącymi poza uczniem). „Wiadomo bowiem, że sam fakt wystąpienia w tyciu jednoetki niekorzystnego czynnika biologicznego (np. uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego) nie przesądza jeszcze o wyztąpie-nlir‘określonych zaburzeń w rozwoju człowieka’* (Wójcik D., 1984, a O). O wystąpieniu takiego lub innego zaburzenia, w tym takie jego rodzaju i nmtlenia, decydują s reguły — jak jut wcmśnitj arponiidalsm — nie tamę tylko, ściśle określone czynniki btologicstne i psychłcaoa, md tai ich różne układy, lnmhtaaej*. alt driihjtct wraz t nimi przyczyny egzogenne (środowtzhowe). tworzące wspólnie sprzątana wewnątrsuie syn* dramy uwarunkowań zachowania uczniów. Słowem, genez* mmriktch cech aispriyslaapwania epośecmsgo ma aawam ck-