IMGA87 (2)

IB Warzywa patat owale

powierzchni, aby wr ten sposób zmniejszyć ryzyko błędnego wyboru.

7.1.7. Produkcja rozsady

Średnio z 1 g nasion uzyskuje się 200—250 roślin Nasiona przed siewem powinny być zaprawiane przeciwko chorobom grzybowym i wirusowym, zgodnie z najnowszymi zaleceniami Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu. Nasiona sprzedawane w oryginalnych opakowaniach firm holenderskich z reguły są już zaprawione.

Zalecanymi podłożami do siewu są: ziemia inspektowa, substrat z torfu wysokiego lub podłoże mieszane z torfem wysokim, torf ruski z drobnymi frakcjami kory drzew iglastych bądź trociny drzew iglastych. Podłoże powinno być wolne od patogenów glebowych i wzbogacone w składniki pokarmowe do połowy wartości podanych w tabeli 4.6.

Dobrze nawilżone podłoże umieszcza się w skrzynkach drewnianych (o wymiarach 75 x 50x10 cm) albo plastykowych (50 x 30x12 cm) lub w bułgadcach (50 x 30 x 5 cm). Podłoże w skrzynkach wyrównuje się i ugniata deseczką z uchwytem (łub packą murarską), po czym sieje się nasiona rzutowo w ilości 1—2 g na skrzynkę. Nasiona przykrywa się cienką warstwą drobnoziarnistego piasku lub podłoża przesianego przez sito o drobnych oczkach (średnicy 1 mm).

Skrzynki z wysiewami umieszcza się w mnażaroe i do czasu skiełkowania nasion utrzymuje się temperaturę powietrza i podłoża na poziomie 22—28®C. jednakową w dzień i w nocy. Po wzejściu siewek, jeśli nie ma możliwości zróżnicowania temperatury podłoża i powietrza, utrzymuje się ją w dzień na poziomie 16—18°C. a w nocy o 2—4 C niższą. W miesiącach zimowych w czasie doświetlama temperaturę powietrza można podnieść do 18—20°C. Po około dwóch tygodniach, gdy siewki wykształcą hścienie i pojawi się pierwszy liść właściwy, przystępuje się do pikowania. Siewki pikuje się do doniczek lub pierścieni plastykowych o średnicy 9—10 cm. wypełnionych podłożem jak do siewu, nawiezionym do poziomu podanego w tabeli 4.6. lub podłożem

stosowanym w uprawie. Po pikowaniu przez 3—6 dni należy utrzymać dosyć dużą w4-gotnośe podłoża i powietrza, po tym okras* stosuje się bardzo umiarkowane podlewana W miarę wzrostu rozsady rośliny rozstawa się w takiej odległości, aby wzajemnie się n« cieniowały.

Ilość łatwo dostępnych form składników pokarmowych w podłożu, w którym ftst produkowana rozsada, powinna wystarczyć na cały okres produkcji. Jednak w niektórych wypadkach, np. w podłożach z większym udziałem kory i trocin, możne wystąpić niedobór azotu w wyniku intensywnej aorp-cji biologicznej. Częste i obfite podlewana może również powodować wypłukiwana części składników pokarmowych. Przyczyną niedoboru składników pokarmowych, zwłaszcza mikroelementów, mogą być równwt błędy popełnione w czasie przygotowywana substratów torfowych lub innych podktzy organicznych. W tych przypadkach staje są konieczne dokarmianie rosady. Rośliny podlewa się wtedy roztworem nawozów azotowych. przy niedoborze azotu, lub nawozów wieloskładnikowych, przy ogólnych niedoborach. Podlewanie przeprowadza się raz lub dwa razy roztworem o stężeniu 0.5% w dawce 50—100 ml na roślinę.

W okresie produkcji rozsady należy zwrócić uwagę na ochronę roślin przed chorobami grzybowymi i szkodnikami, stosując w razie potrzeby zalecane preparaty chemiczne.

Okresy produkcji rozsady w zależności od pory rozpoczynania i sposobu uprawy podano w tabeli 7.5. Dobra rozsada do sadzane powinna być krępa i mieć 6—7 dobrze wykształconych liści.

Produkcja rozsady w przedłużonym okresie. Ze względu na oszczędność energi można produkować rozsadę w okrasę przedłużonym o 2—4 tygodnie, a nawet 6 tygodni, co pozwala na opóźnienie sadzenia jej na miejsce stałe o taki sam czas Dzięki temu nie ponosi się nakładów na ogrzewanie szklarni podczas wczesnej uprawy pomidora albo nakłady te są znaczne niższe, gdyż szklarnie przeznacza się ni uprawę przedpłonów lub pędzenie roślin w niższej temperaturze niż tego wymaga pomidor.

Rozsadę z 6—7 dobrze wykształconym liśćmi przesadza się do cylindrów o średnicy 19—22 cm i takiej samej wysokości (pojemność ok. 5 dm^J) wypełnionych podłożem

organicznym. Obok każdej rośliny wbija się patyk długości 30—40 cm. Do patyka tego ia pomocą plastykowych pierścieni, stosowanych np. w uprawie goździka, przymocowuje się rośliny w czasie pierwszego rozstawienia rozsady. Przez pierwsze dwa tygodnia przedłużonego okresu produkcji rozsady cylindry pozostają ustawione ciasno jeden obok drugiego, około 30 cylindrów na 1 m* stołu lub zagonu wyścielonego łolią. Pozostawiając rozsadę w mnożarce przez następne dwa tygodnie rozstawia się ją tak. aby ni 1 m¹ znajdowało się 16 cylindrów.

• przedłużając o kolejna dwa tygodnie — 12 (Wysocka-Owczarek 1984) Badania tej autorki wykazały różną reakcję odmian na przedłużenie okresu produkcji rozsady w naturalnym świetle. Optymalne naturalne warunki świetlne w tym okresie lub stosowanie doświetlama (co związane jest jednak ze znacznym wzrostem nakładów) gwarantują bardzo dobre wyniki przedłużonego okresu produkcji rozsady. W słabych warunkach świetlnych przedłużenie okresu jxodukcji rozsady o dwa tygodnie nie wpływa ujemnie ani na wczesność. ani na plenność, natomiast przedłużenie o cztery tygodnie może u niektórych odmian wpłynąć na opóźnienie plonowania.

Przedłużenie cyklu przygotowania rozsady daje nie tytko znaczne oszczędności energetyczna. ale istotnie wpływa na przyspieszenie kwitnienia pierwszego kwiatostanu i jego owocowania oraz na wielkość pionów.

Produkcja rozsady szczepionej. Często w glebie, a także w podłożach organicznych. występują patogeny glebowe z rodzajów Vertkillium. Fusarium. Pyrenochaeta czy Me/oidogyne. porażające rośliny pomidora Prowadzi to do znacznego obniżenia plonu lub całkowitego zniszczenia uprawy.

Jedną z najbardziej skutecznych i jednocześni# energooszczędnych metod zabezpieczania roślin pomidora przed patogenami glebowymi jest szczepienie odmian uprawnych na podkładkach odpornych na czynniki chorobotwórcze.

Produkcja szczepionej rozsady pomidora i przedłużona uprawa pomidora z rozsady szczepionej były w latach siedemdziesiątych wszechstronnie zbadane w Katedrze Warzywnictwa AR w Poznaniu i wprowadzone do praktyki (Pudelski. Piróg 1982).

Zaletą stosowanych w uprawie pomidora

podkładek, oprócz odporności na patogeny glebowe, jest także silniejszy wzrost systemu korzeniowego i mniejsze wymagania termiczna w porównaniu z rozsadą nie szczepioną.

W Polsce znane są następujące typy podkładek firm holenderskich:

e KVFN i KVFN Tm — firmy Bruinsma; e KNVF (Signal). KNVF Tm (Signal Tm) i KNVF, Tm (Kires) — firmy Sluis i Groot: e KNVF — firmy Royal Sluis.

Poszczególne litery w nazwie podkładki oznaczają odporność na: K — korkowaiość korzeni {Pyrenochaeta fycopersici). V — we-rtycyliozę (Verticillium albo-atrum i Verticil-tium dahliae). F — fuzariozę (Fusarium oxy-sporum ł. sp. lycopersici). N — guza ki (Mr-loidogyne spp ). Tm — wirusa mozaiki tytoniu.

Nasiona podkładki są drobniejsze od nasion odmian uprawnych, w 1 g jest ich 450—800.

Od 1990 roku hodowlą i produkcją nasion podkładek dla pomidora zajmuje się SHRO w Krzeszowicach.

System korzeniowy młodych roślin podkładki jest wrażliwy na zasolenie, dlatego ogólne stężenie soli w podłożu nie powinno przekraczać 1 g NaCI w 1 dm*.

Liście i pokrój całej rośliny podkładki, a nawet ich zapach różnią się od odmiany uprawnej. Owoce podkładki są drobne i nie nadają się do jedzenia. Podkładki są formami heterozyjnymi — pokoleniem F,, dlatego reprodukcja ich z nasion uzyskanych z owoców podkładki jest niemożliwa.

Na podkładce wirusoodpomej powinno się szczepić również odmiany wmjsoodporno Szczepienie odmian nie mających odporności na wirusa mozaiki tytoniu na podkładce wirusoodpomej może dać gorsze efekty, zarówno w produkcji rozsady (gorsze zrastanie się podkładki za zrazem), jak i w uprawie. gdyż podkładka nie przekazuje odporności na wirusa zaszczepionej roślinie.

Szczepienie odmian nieodpornych na wirusa mozaiki tytoniu na podkładkach odpornych i odwrotnie może być również przyczyną powstawania nowych ras wirusa.

Warunki produkcji rozsady szczepionej dotyczące podłoża, klimatu, doświetlama są podobne jak u rozsady nie szczepionej.

Pomidory można szczepić czterema metodami: przez zbliżenie z języczkami (do-