IMGD68 (3)

Edukacja alternatywna 157

Jest to system samoorganizujący się, tzn. taki, który przy czynnym współdziałaniu ze środowiskiem może zmienić strukturę, zachowując przy tym integralność i działając w ramach praw rządzących otoczeniem. Jest to system hierarchiczno--szczeblowy, którego cechą charakterystyczną jest brak celu z góry określonego dla całego systemu, jest on bowiem wynikiem sprzężeń występujących między celami podsystemów. Szczeble systemu odpowiadają ogólnemu podziałowi czasu edukacji szkolnej, wynikającemu z przyjęcia dwóch kryteriów: dominującego typu aktywności dzieci i młodzieży oraz edukacyjnych funkcji uczenia się. Dla każdego ze szczebli wyodrębniono kilka poziomów, które służą ustalaniu kroków potrzebnych do rozwiązania zadań o charakterze sekwencyjnym; są to sekwencje podstawowe i pochodne, z których bezpośrednio wywodzą się projektowane okazje edukacyjne. Wszystkie szczeble, poziomy, sekwencje podstawowe oraz sekwencje pochodne mają idee organizujące, których stopień konkretyzacji wzrasta w miarę przechodzenia do kolejnych elementów systemu, przybierając formę zadań w projektowanych okazjach edukacyjnych.

STOPES jest systemem dynamicznym i otwartym: poziomy i sekwencje mogą ulegać przekształceniom dzięki temu, że ma on wkalkulowany elastyczny układ i dobór treści, ale także zakłada twórcze wypełnianie go w realnym procesie projektowania okazji edukacyjnych.

Treściowa charakterystyka STOPES-u obejmuje trzy obszary tematyczne. Obejmują one treści odnoszące się do relacji:

1)    jednostka—wytwory człowieka—społeczeństwo;

2)    jednostka—przyroda—społeczeństwo;

3)    jednostka—jednostka—społeczeństwo—społeczeństwo.

Prezentacja systemu treściowej organizacji procesu edukacji wymaga wyjaśnienia.

Po pierwsze — proces edukacyjny jest mniej lub bardziej uporządkowanym procesem wzbogacania doświadczeń wychowanka. Nie wydziela się w nim procesów nauczania i wychowania, nie rozczłonkowuje się go też na takie elementy, jak: nabywanie wiadomości, umiejętności, kształtowanie postaw, za-