IMGV80 70

'pr/TTu!"!¹. ^T,,r,,awski>- KMUjmutm niedojrlaloic .Ftrd .1 rzegląd Współczesny 1939. nr 8/9.s. 205-227

Uzupełnienie

L Chwistek. Fula uptymizmu. XM* 1933. nr 36    g

L nainiiU ■ |    . -y_rr» fi/rn    _T>fo*A fciw*■*'^{r ,9}‘ '

Ponadlo wypowiedzi okuĄfc* Gomfcrówicu pojawiały *»c witlokroinu' w **^łin>‘^{h Jl,>} tulich poiwięcony.h Jitaatur/c poUiic) lal trł»«l#ic»i»ch    |*,miano« ski

Z po* cycum , h prac na icmai» wlA* GomNow-MU i    Wirmwa

Jatmrpanu; i paiuUo (19921 |w j Biegun m,igntryxai} ^,,.*'^w “

1995; por inój artykuł Wukin-Gombt<>»uiS<*"k. °9 «

OPIS w PROZĘ GOMBROWICZA

I- Morfologia i semantyka zda* mskrypcy jnycm

Leonard Sobierajski. autor przenikliwych uwag o tekście Ferdydurke, stwierdza! przed laty:

Mało w krytyce uwzględnia się element opinowy powieści. Traktuje się g° raczej juko coś bardzo drugorzędnego. W Ferdydurh* odgrywa on rolę bardzo pośrednią. Autor za pomocą krótkich apojrzeO na konkretną rzeczywistość. w którą wprowadza bohatera, sugeruje nam najrozmaitsze treści Deekryptywność staje się tu raz równoważnikiem oceny sytuacji, kiedy indziej w sposób precyzyjny charakteryzuje wprost strukturę Środowiska. czy uczuciowość poszczególnych postaci

(element opisul codziennej zewnętrznej rzeczywistości L-l otrzymuje autonomiczne znaczenie: staje się parodią deskry pty w noici zewnętrznej w ogóle <20ł-

W rozważaniach poniższych nie będzie jednak chodzić o istotę „parodii deakryptywności”, którą rozpoznaje Sobierajski- Ta bowiem wydaje się oczywista. Interesować mnie natomiast będzie funkcja i semantyka owej parodii deskryptywności (ij. elementów opisu tzw. rzeczywistości zewnętrznej) wśród pozostałych elementów narracji w przedwojennej prozie Gombrowicza.

Fragmenty opisu „rzeczywistości zewnętrznej" są w tekstach autora Ferdydurke wyraźnie jednorodne. Wszystkim im przyznąję status zdań deskrypcyjnych w tym sensie, że opisują pewion wycinek świata przedmiotowego, np. elementów przyrody (poranek, słońce, wiatr etc.) bądź innych rzeczy niezależnych od istnienia narratora (ulica, dom, okna). Używąjąc dalej nazwy „zdania opisowe” (deskrypcyjne) będę przez nią rozumiał takie właśnie sformułowania (zdania bądź grupy zdań) w tekstach Gombrowicza, które denotują klasę przedmiotów zwaną „rzeczywistością zewnętrzną”. Ilość tego rodzaju zdań w Ferdydurke, będącej tu głównym materiałem rozwa-

155