P1070520 resize

Jmiuu Oatojn-Zagórwki

70

V

133)

7

O - optimum Oodotti»k> pr/.ynidniMtcgo przy braku istotnych przcobraitś

kulturowych.

Xn przełomie okresów Hat' HaO iwalępujo u badanej strefie uutmltiin; rozwój Kultuty łużyckiej. Po wstaje wysoko rozwinięta forma mukIóż’ (pro-tomiAstaf). następuje* znaczny przyrost ludności. Nieomal równocześnie x* chodzą poważne zmiany klimatyczne pogarszające stopniowo naturalne warunki bytu. Mimo zaistnienia niekorzystnych warunków środowisko wyru nacisk demograficzny nie ałulmie. Powoduje to coraz bardziej intensywną działalność gospodarczą, która z uwagi na swój rabunkowy w gruncie rzeczy

M    KULTURA,

y    POMORSKA

*

Rytf. I. Modelowy wykres vnpAłulvńioki między wielkością popu litej i a pojoinnutew ekologiczny eksploatowanego środowiska przyrodniczego O — n^4)’nut nr msIco pn|*nnM if oSowiala prif nt« imliSijiry Hf puiiomlc rot wolu

knltair

Oprać. J. OHap-/ijtitlJ

Fig. 4. Dtsgmmntr mnWr des intmkprodtnow du volumc de I* population et dr U npanU dcokąpqur du miiicu naturel cxplnitó O - Sun pytana 4* la a**rtt» 4m Ulu, te ateaaa du kwliwnl da U SSłlMim

WSill imtoazt

charakter szybko prowadzić niusiala do zakłócenia równowagi ekologicznej poszczególnych biocenoz. Powiększać się równocześnie zaczynają dyspro-porcje między wielkością populucji a pojemnością. w sensie ekologicznym, i środowisku przyrodniczego. Taki stan rzeczy populacja utrzymać może jedynie ! I»rz«-z ntiMunkowo krótki okre*. po którym następuje zazwyczaj dosyć raptowne załamanie się dułychczasi»woj struktury osadniczej, co prowndzi w kon-sekwennji do znacznego wyludnienia szczególnie intensywnie wyeksploatowanego do tej pory mikroregionu. Populacje z wiązu ne z kulturii wscbodnio-pomoraką. z uwagi na inną formę eksploatacji środowiska przyrodniczego, nic przekraczały jogo ekologicznej pojemności i mogły utrzymywać, a nawet stopniowo |M»więluzać swój stan liczebny (rys. 4).

Kończąc powyższe uwagi chciałbym podkreślić, iż starałem się w tym

Ze -indińw nnd zagadiiMSiiifn upadku gioilós kultury łużyckiej artykule przedstawić swój pogląd na zagadnienie upadku grodów ty pu his-klipińskiego. Zdaję sobie oczywiście sprawę, iż większość wyrażanych Cd opinii j<*st dyskusyjna. Formułując niektóre hipotezy' starałem się równocau-śiiie wskazywać nic tylko na możliwość ale również celowość Hzboga<vnia w/anaz-tatu badawczego archeologa o elementy szeroko pojmowanej analizy biologicznej. Mimo istniejących w tym zakresie ciągle jeszcze iiirprzrtwyciężonycłi trudności, kierunek ten, jak można sądzić im podstawie ostatnich osiągnięć w badaniach nnd biologią ]>o)>iilucji pradziejowych *'■. rokuje także w arrhco-logii, dysponującej, juk wiemy, niewyczerpuiiymi zasobami materiału crnpi-ryczucgo i niezbędną w tego tyjm studiach perajiektywą chronologiczną, szczególnie obiecujące rezultaty'**.

KKCHKKCHKS SUII LK PKOIII.fcMK DU DŻCLIN I>KS CASTRA DK Cl VII. IS ATI ON' I.USAC IHNNK

£ ***^r

JANUSZ CISTOJA-ZA<SÓRSKI Itśsumó

K¹.imi*in no*nyc dc dóllnir 1«* enunes du dćclin den i .istm d*-* płuioi-- caidiva*» de la pćtiodo dc HmIIk| nif (HaC- Hal)) dana la partu* uorde-t de la CSnuidc l*nlngiii- et ••«, C«j»ivic. Im* prublóinc mt anulysć dana detix plan* - |c plan politicjuc et, k* plon ćcx>no-ini«|uc ct nocial. L‘aiiMnir oomraenec wi eoanyant d*dtabhr lew mpport* mirr lew iHśns-lUPiiU politi«|iM* (inviiM<>n dm h«*rdcr* -cythjih--. rapnnfuon den (V|f■■ vi-r* |Yot. łuttCM eutre familii*- et ciitrc tribus) et la ehuta dni outni aituśi dan* |«* UienUnrn «|ui noun inlkteao, c*cat-4-dire dana le brnain de l*Odna et de la Vntate. I/nouly*, d«- didnooenta en qui*Ht i«n a j>rouvć qu'4 la suita de leur mraetkr acodwitd, ils na pnuraimt avoir qu‘um- influence indirwte *ur le ddrlin du grmipe de castra appcM* par la lUtćraZuce du su jot ..du typa ISiakupan** *•- Lna cousea lumriitieOes de la rłnite da om rasni, c*t — r-tout U-s raczona u la mnte deaąuellca nn a rnionrd h le- bitir. dOivent kro cłcercłtŚoa, daprte l*avia de l*auf«'iir. dana Ira changementa de Im «tmcUm< ćtamnmkpae et mieiałe. qui, vcri Ic dóolin dc In pćriode dc Hnllatnlt. ant i*nvahi — dc frtęon plus nu mottu* m-tense — Ic lerritoire dc rEiiropo Centrale**. Lm trnnsformnl iotui iks ayatenim atoono-tniqii(«». jiisqii'alors conununn ik touto TKumpe Ont nile. kaionl uccćló:ń$e* par Ic nmr* dc* ćyćncmenta |Militiquc*. *iw« bii-n quc par los m-nubtce cliangamęnte <*liituiBiqu«>* Hiirvo<ms 4 cette ópoque (changeinenl* d**avantags»ux dra* cunditnma lh«nniqom, mccrow* Hcmcnt de la qunntitć dca prćcipitation* atmosphdrMjuen. chaimrinont particl d'um> qiuuititć cnnsiddrnblc de terres fertiles d*expIoitaiion agrteole en mawia)

Dana le lionain do I*Odra et de la Virtuk>, un faeteur odditionnel qui mfliM-nęnit. Im no**i. Ic on nr- des trn nsfori aations konoiniiniis, dlail la »tructure de 1’habitat hutnaiu.

I-n conc«>iitrnt iun dc In popiihition <lnn* Ic* costm et Icurs envimn- faśnait qm* 1’nppio-vi*hiniioincnt dcvennil un pmbl*m*> d'iinpOrtańoe ossentięlle Le rOle dće»if nppar-tcnnit dan* ec dniname k In eultura du sol. Lc nivcau dca tecłmiqti«<a agneokn de |'4poqu*

" Por. M. IIenneberg i in.. crt.. tain sMaaae uoMMlimnw potrzeby bwlaA tego typu. d»ly<'lit'hi«iui, n**iiltMly * anloścnin teorelycsiio.iiM*t«idycxfu*.

^M llntlnnui tego typu wchodzą w zakres coraz iiitt-ii*ywni<-j ruaM ijnjącegi,    działu

nowoczesne) airhpoktffii — tzw. ałrhrolmdojju (por. W. Henaeł. /'otetu Sarołytiw ... a. 175).

» ww*ss