IMGg98 (3)

Ewa Jędrzejowska

Wspieranie rozwoju dzieci ryzyka dysleksji

Wyposażenie dziecka w umiejętność czytania i pisania stanowi podstawowy warunek osiągania sukcesów w karierze szkolnej a także życiowej każdego człowieka. Stanowi więc elementarne zadanie wczesnej edukacji. I choć stwierdzenie owo wydaje się banalnie oczywiste, to jednak polski system edukacyjny nie ułatwia dzieciom w wystarczającym stopniu pokonania trudności związanych z nabywaniem skomplikowanej umiejętności, jaką jest czytanie i pisanie.

Czytanie, jako „odbiór tekstu pisanego, stanowi złożony proces psycholin-gwistyczny, oparty na dekodowaniu tekstu oraz na interpretowaniu jego treści” (Krasowicz-Kupis 1999, s. 19). Gotowość do nauki czytania jest wypadkową wielu kompetencji szczegółowych. Wśród komponentów dojrzałości do nauki czytania można wyróżnić komponenty specyficzne, takie jak: mowa, język, świadomość językowa, świadomość pisma a także komponenty niespecyficzne: nastawienie i motywacja, sprawności percepcyjno-motoryczne, rozwój umysłowy (Krasowicz--Kupis 2004).

Przedszkolna nauka czytania podzielona jest na dwa etapy. Pierwszy to rozwijanie gotowości do czytania. Jest to tzw. faza przedliterowa, w której dominuje dźwięk - głoska. Prowadzi się w tym etapie ćwiczenia w zakresie funkcji uczestniczących w czytaniu i pisaniu - wzrokowo-przestrzenne, słuchowo-językowe oraz ćwiczenia integracji sensoryczno-motorycznej. Dziecko musi posiąść sprawności poznawcze w zakresie percepcji i pamięci wzrokowej, percepcji i pamięci słuchowej, umiejętność przeprowadzania operacji umysłowych właściwych myśleniu pojęciowemu. Czytanie wymaga również sprawności językowych na różnych poziomach: fonologicznym, morfologicznym, syntaktycznym, semantycznym. Pisanie - jako wtórny proces - także uzależnione jest od wspomnianych umiejętności a ponadto od odpowiedniego rozwoju motorycznego. Drugi etap przedszkolnej nauki czytania to faza literowa, w której dominuje obraz - litera. Następuje w nim systematyczne zapoznawanie z literami i czytanie tekstów. W nauczaniu czytania dzieci przedszkolnych podkreślić należy również gotowość emocjonalno--motywacyjną dziecka, która stanowi pierwszy i niezbędny warunek skutecznej nauki czytania i pisania. Ważne, aby dzieci polubiły czytanie, bo tylko wówczas