IMGs98

dziecko najpierw uczy się poszczególnych głosek (fonemów), z których następnie składa ono sylaby, a z nich wyrazy.

Metody, w których w nauczaniu mowy dźwiękowej nawiązuje się do sylaby (niem. Sprachsilbe, ang. multisensory syllabic melhod), charakteryzują się polisensorycznym podejściem wykorzystującym zmysły: wzroku, dotyku, kinestetyczny oraz resztki słuchu. A. Lowe podkreśla, iż rzecznicy tych metod z reguły nawiązują do zasad fonetyki. Przyjmują także, że dziecko nie może dobrze mówić postrzegając mowę jedynie za pośrednictwem słuchu (unisensory approach) uzupełnianego odczytywaniem z ust. Dlatego też twierdzi się, że niezbędne jest świadome wzbogacanie znakami niefoniczny-mi pojedynczych głosek i sylab³⁰. Wśród współczesnych twórców metod nauczania mowy, będących rzecznikami omawianego podejścia, można wymienić np. K. Schultego³¹ i F.F. Raua³².

Metody, w których za podstawę nauczania mowy dźwiękowej przyjmuje się całości językowo-słowne (niem. Wortganzen, ganzheitliche Hor-Sprach-Erziehung, ang. auditory-oral, aural-oral, natural, accupedic, unisensory melhod), charakteryzują się wykorzystywaniem najmniejszych nawet resztek słuchu. Mają zatem najczęściej charakter podejścia monosensorycznego. Do ich najwybitniejszych przedstawicieli należą m. in.: E. Wedenberg³³, Ewin-gowie³⁴, C. GrifBths³⁵, D. Pollack³⁶.

U podstaw różnych metod przyswajania języka znajdujemy w przeszłości, jak również współcześnie różne koncepcje teoretyczne, które niżej prezentujemy³':

A I. ó w e. Gehórlose undSchwerhórige..., s. 193.

³¹ K. Schulte, H. Roesler, H. Ding, Akustovibratorische Komnmnikationsliilfe, Kettwig/Ruhr 1969.

³³ F.F. R a u. The concentric melhod of teaching deaf and dumb children to speak, [w:] A. E w i n g (ed.), The modern educalional treatment of deąfness, Manchester Unwersity Press, 1960, Repl. 1963.

³³    E. Wedenberg, Auditory training of deaf and hard of hearing, „Acta Oto-Laryngologica. Supplementum XIV”, Stockholm .1931.

³⁴    A. E w i n g, E.C. E w i n g, Teaching deaf children to talk, Manchester University Press, 1964.

³³ C. G r i f f i t h s, Conepiering childhood deąfness. A new techniąue for overcoming hearing problems in infants and children. Report on Ten Years of HEAR Foundation Achievements, New York 1967.

K D. Pollack, Educalional audiologu fon the limited hearing infant, Charles C. Thomas, Springfield Illinois, 1970.

³⁷ Za: C. D i 11 e r, U. Horsch, In der Diskussion: Netie Wege des Sprachemerbs

| kdrgeschadjgter. „H&rgeschSdigtcapAdagogik” 1997, nr 3.

r

Tabela 6. Teorie nabywania języka wg G Dillera i U. H

f

h-

Teorie nabywania tołto

Dawniej

[Dziecku muszą zostać przekazane | struktury lingwistyczne.

Język nauczany jest w sposób systematyczny.

Nabywanie mowy rozpoczyna się wraz z artykulacją.

Rozwijanie języka rozpoczyna się z przyporządkowywaniem wyrazu desy-gnatowi.

Dziecko rozporządza wrodasąni, § dyspozycjami do nabywania jeżyka. H (Language AcąuisUion Deriafy.

Język nabywany jest w pawiem anepm| chodzącej między matką i dziatkńna. ten proces LASS (Langmage Acątóótiom System).

Język jest nabywany w trakcie poslapnariB nim.

I Nabywanie mowy rozpoczyna się droga dudioa^ I

i Nabywanie języka rozpoczyna uę wraz z wdM 1 zywaniem kontaktów osobniczych.

Aby nauczyć języka, niezbędne jest systematyczne budowanie języka, co musi z kolei prowadzić do jego rozbudowy.

Z powyższego wynika, iż:

LAD/HAD (Hearing Acąuailion Dertce) i LASS HASS (Hearing Acąuisaion Snpparl System) zapewniają przyswojenie języka. łtą bazie słuchowej możliwe jest naturaine mbrj wanie języka._

W tradycyjnej surdopedagogice zakładano, że dziecko z głębokim anks-dzeniem słuchu nie jest w stanie przyswoić sobie języka drogą nmrainą macierzystą. W konsekwencji nauka języka odbywała się zgodnie z opracowywanymi koncepcjami surdodydaktycznymi, w myśl których dzincta sywnie zapoznawało się z określonymi strukturami językowymi, w których chodziło o budowanie, konstruowanie języka.

Począwszy od końca lat siedemdziesiątych, zaczęto rozumieć naukę języka jako interakcję i zarazem formę komunikacji zachodzącej między matką a dzieckiem. Antony van Uden był pierwszym, który umożliwił dzieckw z uszkodzonym słuchem nabywanie języka drogą naturalną, bazując przede wszystkim na odczytywaniu z ust, a także na wykorzystywaniu zachowanych resztek słuchu. Dopiero w ostatnich czasach podkreśla się znaczenie i zależność nabywania języka od wykorzystania zachowanego słuchu'⁴. Podsuną

* G. D i 11 e r, Spracherwerb bei von Geburt an hochgradig scnwerhahgm CaUmwBjH Peter Plath (wyd.), Fruhe Erkennung und BehandJung von Hórschtitim Materialsammlung vom 9. Multidiszipliaren Kolloquiimi der Marz 1998, Bonn-Bad Godesberg, Band 12, 1966.