IMGv42

B rodzaje wychowania w surdopedagogice

Pedagogika specjalna, a więc i stanowiąca jej dział surdopedago- Ą gika, podobnie jak cała nauka o wychowaniu, obejmuje wszystkie jega ' rodzaje, wyróżnione ze względu na odmienny zespół środków oddziały- ą wania wychowawczego. Zespoły takie twarzą: nauka szkolna, praca za- -wodowa, kultura (sztuka, sport, rekreacja) itd. Dlatego też i w surdo- $ pedagogice należy uwzględnić wychowanie przez naukę, pracę, sztukę, spor: i wypoczynek i a także wychowanie przez grupę i kolektyw. Po- | nadto, rozważając wyróżniane odmiany działalności wychowawczej, nie- .1 paniny niezwykle ważnej w każdym wychowaniu zasady indy- 4 widualizacji, szczególnie daniowej w procesie rewalidacji, a zwłaszcza. 4 surdorewalidacjL

Wymienione dziedziny działalności wychowawczej powinny być,. _} pryWnnia jak cały proces wychowawczy i dydaktyczny, ściśle zintegro- : wane wokół centralnego zadania, jakim jest rozwój języka osób niesły- "§ szących, podstawowego środka nawiązywania kontaktu i porozumiewa-Bg mę między    Reguła ta zna szczególne znaczenie w praktyce 1

■Tdnmw iTiiTny.nrj Integrację powyższych rodzajów wychowania,. J uwzględnia ją :ą wymienioną regułę, ilustruje poniższy schemat:

Proco

Sport I Mftocacji

.Sztuko

Wyowiwro iwjyoiduglno f pracz NrtoMy

MscSFicki, PsSctaciuuiz dziedziny wychtrwania [w] Pedagogika, War—

-

Jak ukazuje schemat, różne rodzaje wychowania wzajemnie Wą przenikają, lecz ich wspólnym punktem odniesienia jest rorwiJflHf|H zyka osób z uszkodzonym słuchem. W praktyce stanowi to zaaadaoNH warunek skuteczności nauczania i wychowania.

Proces surdorewalidacji znajduje najpełniej wyraz w sprawowaniu centralnych funkcji dydaktyczno-wychowawczych: usprawniania, kompensacji i korektury, realizowanych w wychowaniu przez nauką, pracę, sztukę, sport d wypoczynek. Zanim bardziej szczegółowo zajmiemy mf tymi rodzajami surdowychowania, zwróćmy uwagę, że w uczeniu H i rozwijaniu języka osób niesłyszących należy koniecznie uwzględnić swoiste konsekwencje uszkodzenia słuchu. Dotyczą one:

—    zwiększanych trudności* w poznawaniu rzeczywistości, co w pewnej mierze prowadza do

—    odmiennego obrazu świata wyrażającego się m. in. w wyobrażeniach surogatowych,

—    niebezpieczeństwa zubożenia rozwoju osobowości we wszystkich jej sferach, zwłaszcza w - emocjonalnej i społecznej, jako skutek zmienionych i utrudnionych możliwości poznawczych.

1. WYCHOWANIE PRZEZ NAUKĘ

Wychowanie .przez naukę oznacza kształtowanie określonej postawy wobec wiedzy, .postawy poznawczej wobec siebie samego, innych ludzi, świata kultury i świata przyrody.

Rozwijanie postawy poznawczej osoby z uszkodzonym słuchem, umożliwiające jej zrozumienie siebie oraz świata przyrodniczego | społecznego, wymaga od niej poznania swoistości wynikających z uszkodzenia słuchu w percepcji tego świata. Co prawda, przyswojenie przez nie-słyszącego dostatecznej wiedzy i umiejętności językowych umożliwia* mu zrozumienie złożonych związków i zależności przyczynowo-skutkowych, których nie da się pojąc jedynie za pośrednictwem wzroku, niemniej jednak wiele pojęć, których treść pośrednio bądź bezpośrednio wiąże się z doznaniami dźwiękowymi nadal ma charakter wyobrażeń zastępczych, surogatowych *. Osoby z totalnym ubytkiem słuchu czerpią informacje o świecie głównie za pośrednictwem wzroku. Nie słyszący „nie widzą" związków i zależności, o których pełnej informacji do-starcza język i mowa.

Wychowanie przez naukę osób z uszkodzonym słuchem powinno j zatem charakteryzować się następującymi cechami:

^f M. Grzegorzewska, Wyobrażenia zastępcze jako jedna ze swoistych Jflfl kompensacji w przystosowaniu się głuchych do świata słyszących rzewska, Wybór pism, Warszawa 1964, s. 159—165.