2588001473

pedagog specjalny musi najpierw nauczyć się wiary w ich skuteczność. Tak więc kolejne istotne cechy osobowości, które powinien posiadać to radość i optymizm pedagogiczny. Na autentyczną otwartość, konstruktywną i rozwojową, może pozwolić sobie tylko nauczyciel o rozwiniętej samoświadomości, w    czym powinna przejawiać się także

dojrzałość emocjonalna.

Do podstawowych zadań, które realizować powinien każdy pedagog specjalny zaliczyć można:

•    dokładne poznanie dzieci oraz właściwe zorganizowanie ich środowiska, czyli wytworzenie w nim przychylnej atmosfery, inaczej mówiąc organizacja działalności dydaktyczno-wychowawczej i rehabilitacyjnej, która ma na celu uzyskanie wszechstronnego rozwoju dziecka z niepełnosprawnością w miarę jego indywidualnych możliwości;

•    przekazywanie gruntownej wiedzy ogólnej i zawodowej oraz wpajanie zamiłowania do pracy;

•    planowanie swojej pracy, co jest

szczególnie ważne ze względu na różnorodność    niepełnosprawności

(pedagog powinien posiadać umiejętność modyfikowania programów' nauczania tak, by dopasować je do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego wychowanka);

•    kształtowanie postaw prospołecznych do

osób z niepełnosprawnością poprzez organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kól zainteresowań    oraz    imprez

okolicznościowych typu: mikołajki, Dzień Matki itp.;

•    współpraca z rodzicami, której celem jest usprawnienie funkcjonowania rodziny oraz włączenie rodziców' w proces dydaktyczno-wychowawczy szkoły.

M. Grzegorzewska (1996) - twórczyni polskiej pedagogiki specjalnej - uważała, że najważniejsze cechy pedagoga specjalnego to: zainteresowanie człowiekiem, miłość i dobroć, odpowiedzialność, postawa służby społecznej, skromność, własna hierarchia wartości, życzliwość dla dziecka, bogactwo wewnętrzne, postawa twórcza oraz postawa badawcza. Można pokusić się o pyrtanie - czy pedagog specjalny to nadczłowiek? M. Grzegorzewska (1996) stwierdziła, że to normalny człowiek, który' może znudzić się swoją pracą. Może popaść w rutynę, na którą według niej lekarstwem jest właśnie jego postawa badawcza, postawa twórcza oraz samokształcenie. Bogaty obraz postaci pedagoga specjalnego, w osobowości którego M. Grzegorzewska widziała źródło powodzenia w pracy z dzieckiem niepełnosprawnym, został nakreślony w „Listach do Młodego Nauczyciela” (1957, 1958, 1959, 1961). Jej zdaniem to nauczyciel formuje osobowość dziecka, a od efektów' jego pracy zależy wartość życia człowieka, którego jest wychowawcą. Dlatego też musi posiadać wysokie morale i wyzwalającą postawę, gdyż to wdaśnie zawód pedagoga specjalnego stanowi powołanie do służby społecznej o niezwykle wysokiej godności (A. Olszak, 2001). Nauczyciel szkoły specjalnej w ujęciu twórczyni polskiej pedagogiki specjalnej ma być człowiekiem twórczym, który umiałby „wychowywać człowieka wzbogacając w nim to, co ludzkie” (M. Grzegorzewska, 1958, s.51). Wielokrotnie wyrażała także pogląd, iż to wdaśnie wartości charakteru w stosunku do dziecka z niepełnosprawnością są ważniejsze aniżeli wiedza i walory intelektu. Za najważniejszą cechę w osobowości pedagoga specjalnego uważała dobroć, która budzi zaufanie, wzmaga poczucie bezpieczeństwa i poprawia samopoczucie osoby niepełnosprawnej. Wyzwala to u dziecka chęć współdziałania w procesie naprawczym.

Istotne w kształtowaniu się osobowości pedagoga specjalnego są także czynniki warunkujące jego kompetencje. Jednym z tych czynników jest postawa pedagogiczna. Według W. Okonia (1983) postawa to jedno z podstawowych pojęć psychologii społecznej i socjologii uż}wane w różnych znaczeniach. Inni autorzy rozumieją postawy jako „względnie trwałą dyspozycję przejawiającą się w zachowaniu, których cechą jest pozytywny lub negatywny stosunek emocjonalny do jakiegoś przedmiotu, osób, sytuacji” (K. Obuchowski, 1983, s. 58), bądź też utożsamiają postawę z przekonaniem, traktując ją jako „strukturę złożoną z elementów', które są rezultatem poznania danego przedmiotu oraz motywacji do określonego zachowania względem niego” (S. Mika, 1981, s. 75). Postawy pedagogiczne nauczyciela w mniejszym stopniu kształtowane są w toku ich kształcenia, a w większym

Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej, Numer 6 7