kem11

Agnar 22

jednak w posiadaniu -» Hymira, więc Tłior i —>Tyr dosiarc/yli kocioł i ostatecznie pan mórz wydał wielką ucztę, na którą przybyli: —> Odin, —> Njórd, —> Frey, i'yr,—> Bragi, —> Heimdall, -» Loki, —> Widar, —> Frigg, —» Freyja, —> Gefjon, —> Skadi, —> Idunn i —> Sif (zob. też Byggwir i Beyla). Biesiady w takim gronie zamierzano powtarzać każdej zimy, ale zamiary spełzły na niczym, bo już pierwsze przyjęcie zakłócił Loki awanturując się i obrażając nieomal wszystkich zgromadzonych. W końcu został wygnany przez niespodzianie przybyłego na ucztę wprost z wojennej wyprawy Thora, ale odchodząc rzucił na dobytek Agira klątwę ognia (skutki tej klątwy nie są znane).

Wielki kocioł symbolizujący obf itość napoju i/lub jadła ma swoje odpowiedniki w innych mitologiach indoeuropejskich: podobne naczynie - zwane Ollnguala, „bo zawsze było pełne" - należało do irlandzkiego Dagdy („Dobrego Boga”); według walijskiej opowieści (niabinogi) o zalotach

Culhwcha do Olwen kocioł Diwrnacha był

/

jednym z trzynastu „skarbów Brytanii”, a do narodowych talizmanów Scytów należała złota czara (o której pamięć przetrwała w znanym z osetyńskiego eposu o Nartach czworościennym naczyniu Amonga). Pokrewny tym sprzętom był również „urobiony z kruszcu” i napełniony winem wróżebny róg słowiańskiego Świętowita. Zob. też Andhrimnir; Odrórir.

Agnar (Agnarr), o starszy syn króla I Iraudunga, brat —> Geirróda-, wraz z kt órym jako dziesięcioletnie dziecko przeżył rozbicie się łodzi podczas połowu. Na zimę chłopców przygarnęło samotne małżeństwo, w rzeczywistości —» Odin i —> Frigg, przy czym Agnara wychowywała gospodyni, Geirróda zaś gospodarz. Wiosną opiekunowie odesłali braci do domu, ale przy ojczystym brzegu Gen ród, pouczony dodatkowo przez gospodarza (Odina), z przekleństwem odepchnął łódź z bratem na pełne morze skazując go na pewną śmierć. Nic nie wiadomo o okolicznościach śmierci Agnara, ale chłopiec na pewno zginął: po pewnym czasie Odin widział go, „jak siedzi w piekle i płodzi dzieci z jakąś ol-brzymką” (zob. życie pozagrobowe).

© Jedyny syn —> Geirróda² noszący —» imię zaginionego na morzu stryja (może jego drugie wcielenie; zob. Agnar¹). Jako dziesięcioletni chłopiec był świadkiem tortur, na które ojciec skazał swego gościa, Grimnira („Zakapturzonego”, tj. —> Odina, jak zwykle ukrywającego się pod przybranym imieniem), a tknięty współczuciem pokrzepił nieszczęśnika rogiem pełnym jakiegoś napoju (miodu?). Wówczas Grimnir--Odin wyśpiewał chłopcu błogosławieństwo i przepowiedział mu panowanie, następnie opisał świat bogów i wyliczył swoje imiona, a w końcu rzucił na Geirróda klątwę śmierci, która natychmiast się spełniła. Agnar przejął po ojcu władzę i rządził wiele lat, choć o jego rządach nic nie wiadomo.

© Bliżej nieznany młody i samotny król (lub książę). W kraju Gotów przyszło mu zmierzyć się w walce z wielkim wojownikiem —> Hjalmgunnarem, któremu —»Odin przyrzekł zwycięstwo. Nad Agnarem ulitowała się jednak —> walkyria —> Sigrdrifa (albo —> Brynhild) i zabiła Hjalmgunnara, ale za samowolę została surowo ukarana przez Odina.

Agni (a gni - „Straszny”), syn —> Daga³, ojciec —> Kl ika i Alrika, potężny i wojowniczy władca (konungr) Swejów (Szwedów) z dynastii Ynglingów (zob. Yngwi¹), który przedsięwziął wojenną wyprawę na Ki mila ncl. W krwawej bitwie pokonał wodza —> Finnów Krostiego {Frosli - „Mróz”), splądrował kraj i zdobył wielkie bogactwo. W jego ręce wpadły^r też dzieci pokonanego, syn Logi {Logi - „Płomień”, „Ogień”) i córka SkjólL Wracając do ojczyzny zdecydował się na małżeństwo z. branką, ale dziewczyna zażądała najpierw zorganizowania uroczystej stypy po ojcu. Na uczcie Agni wystąpił w złotym naszyjniku, klejnocie rodzinnym od sześciu pokoleń, na którym ciążyła przepowiednia, że stanie się przyczyną śmierci najlepszego w rodzie (zob.

Wisbur). Po biesiadzie, upojony alkoholem, legł w obozowym szałasie, Skjolf zaś do naszyjnika przywiązała mocny sznur i powiesiła męża na konarze pobliskiego drzewa, po czym zbiegła ze swoimi ludźmi na okręt i odpłynęła. Drużynnicy spalili ciało konunga, a miejsce zajścia zyskało nazwę Agnafit („Nizina Agni ego”; dziś jest to część Sztokholmu).

Zdaje się, że Agni jest pierwszym swej-skim (szwedzkim) władcą, którego można uważać za postać historyczną, co oczywiście nie wyklucza mitologizacji. Być może podanie o okolicznościach jego śmierci (hipotetycznie datowanej na początek V w.) powstało wiele dziesięcioleci później i pod wpływem sławnej opowieści o zgonie króla Hunów Attyli (zob. Atlr), ale motyw zabicia przez pannę młodą właśnie poślubionego mężczyzny był szeroko rozpowszechniony: jego najbardziej znanym indoeuropej-skim wariantem jest grecki mil o Ajgyptia-dach („synach Ajgyptosa”) zamordowanych podczas nocy poślubnej przez Da na idy („córki Danaosa”). Por. pochodzącą z Sagi o Olafie Iryggwasonie tradycję o nieudanym zamachu Gudrun, córki Skeggiego, na życie Olafa: podczas nocy poślubnej dziewczyna próbowała pchnięciem noża pomścić śmierć ojca rozsiekanego ongiś przez ludzi króla.

Al I EDDA (Ai- „Pradziad¹; Edda- „Prababka"), para ubogich staruszków, małżonkowie, którzy pierwsi z ludzi trzy dni serdecznie gościli wędrującego po świecie —» Riga¹. Biedacy napoili gościa przegotowaną wodą oraz nakarmili pełnym plew razowym chlebem z grubo mielonej mąki. Przybysz spłodził z Edda syna, —> Thrala, praprzodka niewolników. Zob. A fi i Amina; Fadir i Modir.

W istocie stisl. edda znaczy „matka-sta-ruszka”, a w znaczeniu wyżej podanym występuje tylko w Pieśni o Rigu, z której pochodzi mit. Ciekawa jest propozycja łączenia imienia bohaterki tego mitu, swego rodzaju pramatki, z tytułem najsławniejszego północnogermańskiego dzieła mitologicznego znanego jako Edda poetycka, Starsza Edda lub Edda Sdrnunda.

Alf (Alfr- „Elf”), o królewicz duński, syn —» Hjalpreka, drugi mąż —> Hjórdis, którą rozpoznał pod przebraniem służącej i poślubił, przez co został ojczymem —> Sigurda.

© Syn —> Hrodmara, który za śmierć ojca „pole ogrodził leszczyną" —> Helgiemu¹, tj. wyzwał go na pojedynek (gałązkami leszczyny wyznaczano granice pola walki), i po zażartym boju zadał przeciwnikowi śmiertelną ranę. Obowiązek —» zemsty na Alfie wziął na siebie przyrodni brat Helgiego, -» Iledin.

Gałęzie leszczyny miały dla północnych Germanów znaczenie sakralne. Oznaczano nimi nie tylko pole walki (jak zrobił to Harald Dobry wyzywając na bój synów Erika Krwawy Topór), ale również obszary innych ważnych działań jurydycznych, np. miejsce zajmowane na thingach przez sędziów wytyczano za pomocą leszczynowych gałęzi i sznurów (Saga o Egilu powiada, że konstrukcja taka nazywała się vebqnd).

Alf i Yngwi (Alfr i Yngvi)_t wedle Sagi o Ynglingach bracia, może przyrodni, synowie Alrika (zob. Erik i Alrik), współwładcy Szwecji (hipotetyczna datacja: pierwsza połowa V w.). Alf, znany też jako Elfsi (Elfsi), był wyniosłym, zamkniętym w sobie suro-wym domatorem, Yngwi natomiast - sławnym wojownikiem, a nadto szczodrym i wesołym człowiekiem. Po nieznanej bliżej ale zwycięskiej wyprawie na —> Uppsalę (?) spędzał czas na ucztach, w których towarzyszyła mu bratowa, Bera (Bem - „Niedźwiedzica"), piękna i szlachetna kobieta ciesząca się życiem. Gardzący biesiadami Alf kilkakrotnie wytykał jej zaniedbywanie małżeńskich obowiązków, Bera zaś otwarcie chwaliła szwagra. Zżerany zazdrością ponurak przybył kiedyś na ucztę i zdradziecko pchnął mieczem siedzącego obok Bery Yngwiego, ten jednak, choć śmiertelnie ranny, oddał cios i zabił brata. Obaj nieszczęśnicy zostali pochowani w jednym kurhanie nad rzeką Fyri (Eyri) w pobliżu