kupisiewicz dydaktyka ogólna3

268

Dydaktyka ogólna

w wiadomościach. Z tego względu musiał on nadal uczęszczać na „douczanie". Pozostałych natomiast zwolniono z tego obowiązku.

Dzieląc dydaktyczne przyczyny niepowodzeń uczniów w nauce szkolnej na względnie niezależne i względnie zależne od nauczyciela, w obrębie tych ostatnich możemy wyróżnić następujące grupy:

•    różnorakie błędy i usterki metodyczne, np. nieprzestrzeganie takich lub innych zasad nauczania;

•    niedostateczna znajomość uczniów przez nauczyciela;

•    brak należytej opieki nad uczniami opóźnionymi w nauce ze strony szkoły.

Scharakteryzowane w niniejszym podrozdziale zabiegi profilaktyczne mają nie dopuszczać do powstania błędów metodycznych; błędom nauczyciela wynikającym z nieznajomości uczniów powinny zapobiegać czynności diagnostyczne, natomiast celem zabiegów terapeutycznych jest zapewnienie odpowiedniej opieki tym uczniom opóźnionym, którzy nie potrafią bez pomocy nauczycieli przezwyciężyć trudności napotykanych w nauce szkolnej.

Graficzny obraz omawianych powiązań przedstawia rysunek 10.

PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ

1) spofeczno-

ŚRODKI ZARADCZE dotyczące

-ekonomiczne

2)    biopsychiczne

3)    dydaktyczne

dydaktycznych przyczyn niepowodzeń względnie zależnych od nauczyciela

a) względnie niezależne od nauczyciela

profilaktyka

pedagogiczna

b) względnie zależne od nauczyciela

błędy i usterki metodyczne

niedostateczna

znajomość

uczniów

diagnoza

pedagogiczna

brak opieki ze strony szkoły nad uczniami opóźnionymi w nauce

Rys. 10. Przyczyny niepowodzeń szkolnych i niektóre środki zaradcze

w

terapia

pedagogiczna

Z rysunku wynika, że aczkolwiek możliwości zwalczania niepowodzeń szkolnych przez nauczycieli są znaczne, to jednak i one podlegają ograniczeniu. Poza bowiem zasięgiem nauczycieli znajdują się przyczyny społeczno-ekonomiczne i biopsychiczne, których wpływ na postępy uczniów w nauce jest bezsporny.

Sprawdzian 17

1.    Wykreśl schemat obrazujący typologię oraz kolejne etapy narastania niepowodzeń dydaktycznych.

2.    Wymień grupy przyczyn wyodrębnione w polskich badaniach nad niepowodzeniami szkolnymi i opisz każdą z nich.

3.    Dydaktyczne przyczyny niepowodzeń uczniów w nauce dzielimy na względnie niezależne i względnie zależne od nauczyciela. Co to znaczy, że niektóre przyczyny niepowodzeń szkolnych są względnie zależne od nauczyciela, a inne są od niego względnie niezależne? Uporządkuj według tego kryterium podziału wymienione niżej przyczyny: niedoskonałe podręczniki szkolne, błędy metodyczne popełnione w czasie lekcji, niedostateczna znajomość uczniów, przeładowane programy, brak opieki ze strony szkoły nad uczniami opóźnionymi w nauce.

4.    Omów dydaktyczne środki walki z niepowodzeniami szkolnymi.

5.    Podaj, jakie przyczyny niepowodzeń mogą zostać zlikwidowane (lub przynajmniej ograniczone) dzięki zastosowaniu profilaktyki, diagnozy i terapii pedagogicznej.

6.    Zbadaj przyczyny drugoroczności uczniów uczęszczających do klasy, w której odbywasz ćwiczenia praktyczne z pedagogiki, biorąc pod uwagę formułowane na ten temat opinie uczniów, ich rodziców i nauczycieli.

Bibliografia

Burt C. Mental and Scholastic Tests. London 1922, King and Son.

Cetlin W.S. Nieuspiewąjemost’ szkolnikow i jejo preduprieżdienije. Moskwa 1977. Izd. Piedagogika.

Edukacja narodowym priorytetem. Raport o stanie i kierunkach rozwoju edukacji narodowej w PRL. Warszawa - Kraków 1989, PWN.

Gal R. Zagadnienie opóźnień szkolnych w nauce szkolnej. „Kwartalnik Pedagogiczny” 1958, nr 1.

Glaser R. Adaptiue Education: Indiuidual Diuersity and Learning. New York 1977, Holt, Rinehart and Winston.

Grzywak-Kaczyńska M. Testy w szkole. Warszawa 1960, PZWS.

Grzywak-Kaczyńska M. Powodzenie szkolne a inteligencja. Warszawa 1935, Nasza Księgarnia.

Heckhausen H. Anlage und Umwelt ais Ursache von Intelligenzunterschieden. W: Weinert F.E. (red.) Padcigogische Psychologie. Wyd. 5. Frankfurt ani Main 1986. Fischer Taschenbuch Yerlag.