lichtarski (200)

400 10 Globalizacja pnedajbiontwi

produkt krajowy brutto większy niż wynosi roczna wartość sprzedaży firmy General Motors, największej spośród spółek wielonarodowych [8, s. 22]. Jednak coraz więcej przedsiębiorstw średnich i małych zyskuje wymiar międzynarodowy, a rola gigantów względnie maleje. W połowie lat sześćdziesiątych przewidywano, że do roku 1990 cztery piąte światowej produkcji znajdzie się w rękach najwyżej piętnastu amerykańskich korporacji wielonarodowych. Przewidywania te się nie spełniły - i to pod dwoma względami. Po pierwsze - wzrost największych firm wielonarodowych został od tamtych czasów znacznie spowolniony, a obok nich pojawiła się, coraz liczniejsza i aktywniejsza, grupa przedsiębiorstw średnich i małych. Szacuje się na przykład, że w dekadzie 1985-1995 eksport produktów amerykańskich zwiększył się mniej więcej dwukrotnie, ale 80 do 90% tego przyrostu było zasługą przedsiębiorstw małych i średnich, a nie dużych. Po drugie - wielka przewaga firm amerykańskich w biznesie międzynarodowym nad resztą świata z lat 1945-1965 znacznie stopniała i dziś firmy wielonarodowe wywodzą się z różnych krajów [3, s. 17].

Pod względem preferencji działowych główną dziedziną rozwoju firm wielonarodowych jest przemysł przetwórczy. Na dalszych miejscach znajdują się przemysł rafiowy, banki, górnictwo, rolnictwo i zakłady użyteczności publicznej. W przemyśle przetwórczym przedsiębiorstwa wielonarodowe najsilniej rozwijają się w branżach: farmaceutycznej, chemicznej, elektronicznej, spożywczej, włókien syntetycznych i elektrycznej.

Pod względem lokalizacji najwięcej firm wielonarodowych koncentruje swoją działalność w krajach wysoko rozwiniętych. Szacuje się, że na te kraje przypada około 2/3 zagranicznych inwestycji bezpośrednich.

Typowe przyczyny zaangażowania się przedsiębiorstwa w produkcję zagraniczną

Wskazano już wcześniej, że ekspansja zagraniczna jest trudnym wyzwaniem dla menedżera. Mimo trudności, jakie napotyka przedsiębiorstwo rozszerzające swą działalność na wiele krajów, coraz więcej firm decyduje się na ekspansję zagraniczną. Jakie przyczyny powodują, że przedsiębiorstwo podejmuje ryzyko ekspansji na rynki innych krajów?

Do typowych przyczyn podejmowania ryzyka zagranicznych inwestycji bezpośrednich należą przede wszystkim spodziewane korzyści, których przyczyny są następujące:

1. Ominięcie barier celnych i innych ograniczeń chroniących rynki zagraniczne przed importerem towarów", przeszkody te przestają działać, gdy przedsiębior-siwo uruchomi produkcję swoich wyrobów w kraju goszczącym, uzyskując bezpośredni dostęp do jego rynku.

2.    Eliminacja lub redukcja wysokich kosztów transportu i innych.

3.    Zapewnienie sobie odpowiednio dużego udziału w szybko rozwijającym się rynku zagranicznym; obecność przedsiębiorstwa w kraju o szybko rozwijającym się rynku ułatwia walkę o udział w tym rynku.

4.    Ułatwienie śledzenia zmian zachodzących na zagranicznych rynkach oraz możliwości szybkiego reagowania na te zmiany.

5.    Rozwój i poprawa stosunków z nabywcami, dostawcami i władzami kraju goszczącego, dla których przedsiębiorstwo posiadające w tym kraju własne jednostki lub udział w spółce zaczyna się liczyć jako krajowy kreator miejsc pracy, popytu na dobra przemysłowe, źródło dochodów budżetu, podaży produktów itp.

6.    Poprawa serwisu posprzedażnego sprzedawanych produktów.

7.    Różnego rodzaju preferencje oferowane przez lokalny rząd.

8.    Możliwości integracji pionowej dzięki rozszerzeniu działalności przedsiębiorstwa na wcześniejsze lub późniejsze fazy produkcji lub dystrybucji

9.    Podążanie za głównym klientem, aby go utrzymać, gdy decyduje się on na przeniesienie swojej działalności za granicę.

10. Przezwyciężenie ograniczeń rozmiarów rynku w kraju macierzystym przedsiębiorstwa.

U. Możliwości rozłożenia wysokich kosztów badań i rozwoju (b+r) na większą liczbę jednostek produktu dzięki zwiększeniu łącznych rozmiarów produkcji.

12. Pełniejsze wykorzystanie wysoko cenionej marki produktów.

Przedstawione typowe motywy dokonywania zagranicznych inwestycji bezpośrednich przez przedsiębiorstwo mają charakter ogólny, tzn. odnoszą się do wszystkich Grm zakładających własne lub zależne od siebie jednostki gospodarcze poza granicami ojczystego kraju. Globalizacja działalności przedsiębiorstwa opiera się ponadto na specyficznych przesłankach.

Korzyści globalizacji przedsiębiorstwa

Specyficznymi źródłami korzyści które mogą zostać uruchomione dzięki globalizacji przedsiębiorstwa, są:

1)    zwiększenie zysków dzięki wykorzystaniu w skali globalnej wyróżniających kompetencji przedsiębiorstwa;

2)    możliwości osiągnięcia korzyści z optymalnej lokalizacji działalności firmy