lovejoy 2

WSTĘP:

Studia z Historii Idei

Wykłady te są przede wszystkim próbą wniesienia pewnego wkładu w historię idei. Skoro zaś pojęcie to często używane jest w znaczeniu mniej precyzyjnym niż to, które mam na myśli, konieczne wydaje się — nim przejdziemy do głównego tematu - zwięzłe przedstawienie dziedziny, celu i metody owego ogólnego rodzaju badań, dla którego chciałbym zastrzec to określenie. Historię idei pojmuję jako dziedzinę bardziej szczegółową i jednocześnie mniej ograniczoną niż historia filozofii. Znamionuje ją przede wszystkim charakter przedmiotów, którymi się zajmuje. 1 choć w dużej mierze zajmuje się tym samym materiałem, co inne gałęzie dziejów myśli, oraz w dużym stopniu opiera się na wynikach badań z tych dziedzin, to dzieli ów materiał w szczególny sposób —jego części umieszcza w nowych grupach i relacjach, patrząc nań pod kątem określonego celu. Można powiedzieć — choć porównanie to niesie z sobą pewne niebezpieczeństwa — że jej wstępna procedura analogiczna jest do procedury chemii analitycznej. Zajmując się na przykład historią doktryn filozoficznych, wyodrębnia pojedyncze systemy i dla własnych celów rozbija je na części składowe, które nazwiemy ideami elementarnymi. Całkowity korpus doktryny filozofa czy szkoły filozoficznej prawie zawsze jest złożonym i heterogenicznym agregatem, i to złożonym często w sposób, jakiego nie podejrzewa sam filozof. Jest nie tylko złożeniem, ale do tego złożeniem, które nie jest stałe, choć na przestrzeni wieków każdy kolejny filozof zwykle zapomina o tej smutnej prawdzie. Jednym z rezultatów poszukiwań idei elementarnych w takim złożeniu ma być — jak myślę — większe wyczulenie na fakt, że większość systemów filozoficznych jest oryginalna czy szczególna raczej dzięki swemu wzorcowi niż dzięki swoim składnikom. Gdy