Magazyn8301

rozwoju, a charakteryzuje je powaga, duma i spokój arystokratyczny na twarzy Madonn, na obliczach świętych osób lub na wspaniałych portretach patrycyuszów, ich żon i córek. W dziełach artystów weneckich nie napotykamy typów pospolitych plebejuszów, spotykanych czasami w obrazach innych szkół włoskich. Arystokratyzm w rysach twarzy mężczyzn i pewien patos pozy, odrębna piękność kobiet weneckich, wspaniałość i bogactwo kostyumu umiejętnie noszonego, głębokie wyczucie krajobrazu, to wszystko stawia wenecką szkołę malarską na odrębnem i Wysokiem stanowisku.

Do potęgowania kolorytu, do nadania mu większej głębi i silniejszego blasku przyczyniła się dużo technika malowania olejnego; to też artyści weneccy byli pierwsi, którzy zrozumieli jej wartość i znaczenie i doprowadzili ją do najwyższej doskonałości.

Te charakterystyczne zalety widzimy już w dziełach Giovanni Belliniego, w tych pięknych Madonnach o królewskim spokoju i powadze, siedzących na tronach, w otoczeniu świętych, prowadzących tak zwaną »santa conversazione« i przysłuchujących się delikatnej muzyce nadobnych aniołków. Z tych obrazów wieje dziwny majestatyczny spokój, niezakłócony żadnym gwałtowniejszym ruchem figury lub głowy, które wyrażają niczem niezmącone uczucie głę-bokiem milczeniem lub jak gdyby zatopieniem się w siebie; jest w nich coś z nienaruszonego spokoju lagunów, których powierzchni nie zmarszczył żaden wiatr, nie przeciął żaden statek.

Stary mistrz w czasie długiego i pracowitego życia swego różnym ulegał wpływom, nawet swych własnych uczniów, lecz na początku karyery artystycznej największy wpływ wywarł nań Man-tegna, jego szwagier, co w twardym rysunku, surowych typach i nagim, skalistym krajobrazie wczesnych prac Belliniego jest widoczne, a co następnie zostało złagodzone przez wielkie zalety kolorystyczne. Jednak Bellini trzymał się mocno tradycyi miejscowej, owego dążenia do możliwie silnego uplastycznienia figur i w tym celu umieszczał Madonny w głębokich niszach (malowanych), aby one na takie, n tle mogły otrzymać okrągłość figur rzeźbionych.

To dążenie Belliniego do wydobycia w swych dziełach silnej plastyki jest bardzo widoczne i w portretach, jak n. p. w pięknej podobiźnie doży Leonarda Loredano, będącej ozdobą galeryi londyńskiej. Ten portret, posiadający pierwszorzędne zalety kolorystyczne, jest pojęty jak gdyby to miał być biust wykonany w marmurze lub bronzie, a nie malowany. Otóż ten rodzaj traktowania, to nadzwy-

85