Magazyn6501

173

między ogonkiem a blaszką, —- już nieparzysto - pierzastymi; bez przylistków.

RODZAJ 149. Oliwa jOlea Lm.J.— Kielich krótko-rurkowaty, 4zębny. Korona krótko - dzwonkowata, z krajem 4-wrębnym lub -dzielnym, płaskim; a czasem żadna. Pręciki 2, osadzone po nad podstawą w rurce i wystające; a w bez-płatkowych żadne. Jajnik 2komorowy; komory 2zalążkowe; zalążki obokległe, uwieszone u szczytu przegrody; szyjka króciuchna; znamię wrębne w 2 łateczki często wykrojone. Pestczak jagodowaty, przez zronienie 1—2nasionowy; z pestką kostną 1—2komorową. Nasiona wywrócone. Zalążek w osi białka mięsistego albo mącząstego.

Gat. 1. O. pospolita [O. europaea Lin.], zwykle Drzewem oliwnćm zwana i nader do Wierzby podobna. W. t. 124. — Bywa w dwóch odmianach poczytywanych od wielu za osobne gatunki; z których O. dzika [O. Oleaster Lnk.] jest tylko drzewem bardzo i ciernisto gałęzistóm, zaś O. ogrodna [0. sativa Lnk.] stanowi drzewo 40' dorastające i bezbronne. Tój kora jasno - szara na pniu, a na gałęziach odstających i Ościennych zielonawo-erebrzysto-szara i brodawkowa-na; liście krótkoogonkowe, szóroko - lancetowate lub podłuż-nie-przewrotniejajowate , tępe albo kolczysto - kończyste, (2" i 1"), na dzikich mniójsze a większe na chodowanych, cało-brzegie lecz podwinięte, skórzaste, z wiórzchu ciemnozielone i ćme, a spodem gęsto ołustnione i to— biało - szarawo, sró-brzyBto, złotawo, rdzawo, a najrzadziój jaśniój-zielono; grona kątowe, naprzeciwległe, dość zbite, zaledwie połowy długości liści, z szypułką główną podobną gałązkom, a szypułccz-kami obłemi,-— o przysadkach maleńkich, wklęsłych, tępych i wkrótce odpadających; kwiatki '/r cało we, białawe, o kielichu miseczkowatym, o rurce korony króciuchnćj, a łatkach jej kraju wwiniętych brzegiem i krótszych niż pręciki; pestczak największy wielkości jaja gołębiego, zwykle jajowy, czasem kulistawy lub przewrotnie-jajowy, tępy lub zaostrzo-ny, prawie-czarny— alboli tćż fiołkowy, czerwonawy, żółtawy lub zielony,— z śródowocnią zielonawo-białą,— z pestką ukosnie-podłużną, ściśnioną, kończystą, zwykle lkomorową; nasiono postaci pestki.— Ojczyzną jój podobno Palestyna; ale ze Wschodu rozpowszechniona jest nadzwyczaj, i uprawiana w różnych odmianach uszlachetnionych w Grecyi i wszystkich niemal krajach po nad morzem śródziemnem: kwitnie w kwietniu i maju.

Z jój owoców otrzymuje się, tyle użyteczna oliwa— oleum oll-Tarnm; którój różne stopnie dobroci, zależeć zwykły— już to od odmiany i stopnia uszlachetnienia rośliny, już od podniebia, już od gruntu na jakim rośnie, już od stopnia dojźrzałości owoców z których ji} otrzymano, już wreszcie od różnego sposobu wydobywania jój. Najlepsza panieńska,

1