Mikrobiologia3

.140 Zakażenia grzybicze u zwierzał.

gospodarza, ale dane te nie zostały do końca zweryfikowane. Ostatnie wyniki badań genetycznych sugerują też różnice genotypowe grzybów z tego rodzaju warunkujące większą zjadliwość szczepów izolowanych z przypadków klinicznych, ale ekspresja fenotypowa cech nie zawsze ma miejsce. Grzyby to organizmy eukariotyczne, cliploidalne, więc populacja tworząca gatunek składa się zarówno z osobników homozygotycznych, jak i heterozygotycznyeh pod względem cech genotypowych.

Grzyby z rodzaju Malassezia są głównie izolowane ze skóry od różnych gatunków zdrowych ssaków i ptaków, od dzikich i domowych zwierząt mięsożernych, takich jak: psy, koty, niedźwiedzie, fretki i lisy, ale także innych, takich jak: nosorożce, świnie, naczelne, konie i ptaki, a także z ich środowiska. Izolacja Malassezia pa.chyderma.lis z zapalnie zmienionej skóry u zwierząt jest równie często opisywana. Umiejscowienie zmian może być zróżnicowane.

W praktyce weterynaryjnej zakażenia grzybami z rodzaju Malassezia stanowią bardzo poważny problem. Około 70% przypadków zapalenia ucha zewnętrznego u psów i 28% u kotów stanowią zakażenia tym drożdżakiem jako infekcje mieszane ze Staphylococcus inlermedius, Staphylococcus hyicus. Częste są też przypadki, w których grzyby Malassezia pachydermatis izolowane są w monokulturze. Problemem są także zmiany skórne (pododermatitis, łojo-tokowe zapalenie skóry), z których izoluje się grzyby Malassezia, aczkolwiek odsetek izolacji jest w tych przypadkach niższy. Dużym problemem u psów są zakażenia nawracające i trudno poddające się terapii (fot. 56).

Fotografia 56. Zakażenie Malassezia pachydermatis u psa. Otitis externa i dermatitis

Patogeneza zakażeń

Fizjologia grzybów z rodzaju Malassezia też jest nie do końca poznana ze względu na pewne trudności w hodowli i przechowywaniu szczepów. Malassezia wykorzystują lipidy jako źródło węgla, nie są zależne od witamin i mikroelementów, a jako źródło siarki wykorzystywać mogą metioninę, cystynę i cysteinę. Mogą również wykorzystywać wiele aminokwasów, jak również soli amonowych jako źródło azotu, jakkolwiek w warunkach normalnej hodowli grzyby te rosną w warunkach tlenowych, to są również w stanie tolerować warunki mikroaerofilne lub wręcz beztlenowe.

Grzyby Malassezia mogą wytwarzać szeroką gamę enzymów. Wykazują wysoką aktywność lipolityczną. In vitro Malassezia wytwarzają fosfolipazę, której aktywność można wykazać na podstawie uwalnianego z komórek kwasu ara-chidonowego. Metabolity kwasu arachidonowego powstają również w skórze w trakcie procesu zapalnego. Produkują również enzymy o charakterze lipoksy-genazy i są zdolne do utleniania wolnych i związanych nienasyconych kwasów tłuszczowych, skwalenu i cholesterolu. Rezultatem zdolności produkcji lipoksy-genaz może być uszkodzenie błony komórkowej komórek gospodarza, co może tłumaczyć mechanizm powstawania przebarwień skóry w przebiegu zapalenia.

Innym swoistym metabolitem produkowanym przez te drożdżaki jest kwas azalejowy, który jest inhibitorem tyrozynazy - enzymu niezbędnego do produkcji melaniny. Kwas azalejowy w znacznym stopniu upośledza produkcję wolnych rodników tlenowych w komórkach fagocytujących. Fagocytoza jest ważnym czynnikiem odporności nieswoistej, a fagocytoza komórek Malassezia )est procesem mało efektywnym, ponieważ tylko 5% pochłoniętych komórek ulega zabiciu po 2 godzinach. Może to być wynikiem produkcji kwasu azalejowego przez komórki grzybów.

Ostatnie badania sugerują, że same lipidy ściany komórkowej Malassezia mają również właściwości antyfagocytarne. Immunomodulujące właściwości grzybów Malassezia są dość dobrze udokumentowane, ale antygenowość grzybów nie jest do końca poznana. Niska immunogenność Malassezia może tłumaczyć występowanie stosunkowo słabego odczynu zapalnego w przebiegu dermatitis. Grzyby Malassezia aktywują dopełniacz zarówno na drodze alternatywnej, jak i klasycznej. Aktywacji dopełniacza przypisuje się główną rolę w mechanizmie powstawania łojotokowego zapalenia skóry (SD).

Grzyby z rodzaju Malassezia stanowią immunologiczny paradoks. W niektórych warunkach u zdrowych osobników działają jak adjuwant, aktywują kaskadę dopełniacza, stymulują odporność komórkową i humoralną. Dla