medsadowa1

(krioskopia), badanie przewodnictwa elektrycznego (lepsze przewodnictwo w przypadku wody morskiej), bądź też określanie zawartości elektrolitów metodami fizykochemicznymi.

Ad. 4. Oznaczanie obecności planktonu mineralnego, czyli okrzemek, w nar^ą-dach wewnętrznych i w szpiku kostnym polega na spalaniu pobranych ze zwłok większych części narządu (np. nerki) za pomocą stężonych kwasów, a następnie na mikroskopowym badaniu pozostałości. Tylko stwierdzenie okrzemek w dużej ilości i ich określenie może potwierdzać rozpoznanie śmierci z utonięcia; w niewielkiej ilości można je znaleźć w narządach osób zmarłych żtnhych przyczyn niż utonięcie. Dlatego badanie płuc na obecność planktonu mineralnego nie ma istotnego znaczenia diagnostycznego, zwłaszcza bez biologicznego badania porównawczego wody, z której wydobyto zwłoki.

5.6.5. Różnicowanie: samobójstwo, wypadek, zabójstwo, usunięcie zwłok

Na działanie samobójcze może wskazywać obciążanie ciała przed rzuceniem się do wody (kamień, cegła lub łańcuch przytroczone do ciała, obciążenie spodni _: piaskiem po uprzednim podwiązaniu nogawek itp.). Trzeba jednak pamiętać, że podobnego sposobu używają sprawcy wrzucenia do wody zwłok osoby pozbawionej uprzednio życia.

Nieszczęśliwy wypadek jest najczęstszą przyczyną utonięcia osób nie umiejących pływać lub o słabej umiejętności pływania. Nierzadko jednak dochodzi do utonięcia dobrych pływaków w szczególnych okolicznościach (upojenie alkoholowe, uszkodzenie ciała podczas skoku do wody, natrafienie na przeszkodę w czasie pływania (wodorosty, belki itp.), zmęczenie, zapaść.

Czasem utonięcie występuje w następstwie zawinionego, ale nie rozmyślnego działania innej osoby. Przykładem może być utonięcie wskutek uszkodzenia ciała spowodowanego przez śrubę łodzi motorowej płynącej obok osoby kąpiącej się.

Brak jakichkolwiek cech utonięcia, przy jednoczesnym stwierdzeniu zmian chorobowych, które mogły samodzielnie doprowadzić do śmierci, będzie przemawiać za nagłą śmiercią z przyczyn chorobowych. Nieobecność takich zmian chorobowych w obrazie sekcyjnym nie wyklucza nagłej śmierci w wodzie, spowodowanej wyłącznie wskutek mechanizmu odruchowego (bez cech utonię-- cia).

Zabójstwo przez utonięcie należy do rzadkości. Wtrącenie znienacka do wody dziecka, a także osoby dorosłej, zwłaszcza nie umiejącej pływać, może nie pozostawić żadnych śladów obrażeń na ciele, które świadczyłyby o stoczonej walce. Podobnie znane są utopienia w wannie poprzez nagłe pociągnięcie nóg ofiary ku górze. Na ogół jednak sprawca uprzednio obezwładnia ofiarę przez urazy mechaniczne (najczęściej w głowę) lub zatrucie. Dlatego istotne są: szczegółowa ocena wszelkich obrażeń ciała topielca i przeprowadzenie badań chemicz-no-toksykologicznych płynów ustrojowych, zwłaszcza krwi i moczu.

Należy zachować dużą ostrożność przy wydawaniu opinii w przypadku stwierdzenia obrażeń ciała. Nie zawsze udaje się ustalić, czy powstały one za życia, czy też po śmierci (w następstwie np. uderzenia o dno zbiornika wodnego lub o śrubę okrętową, a taże podczas nieumiejętnego wydobywania zwłok z wody prętami i bosakami). Z drugiej strony podbiegnięcia krwawe powstało za życia w przypadku ziejących ran szybko ulegają wypłukaniu przez wodę, przez co ubduront traci iedną z głównych cech przyżyeiowości obrażenia

Poszukiwanie przyżyciowych cech obrażeń ciała jest równie ważne wówczas, gdy podejrzewa się, że do wody zostały wrzucone zwłoki osoby uprzednio zbrodniczo pozbawionej życia. Nierzadko zwłoki takie bywają rozkawałkowani , opakowane i obciążone.

5.6.6. Zmiany pośmiertne zwłok przebywających w wodzie

Zwłoki topielca bezpośrednio po śmierci z reguły opadają na dno zbiornika wodnego. Tylko wyjątkowo (pęcherze powietrza w obrębie odzieży, silne wypeł nienie powietrzem płuc w przedłużającym się utonięciu z wielokrotnym czci paniem powietrza) mogą zwłoki wyłaniać się na powierzchnię. Umiejscowieni!’ plam opadowych jest różnorodne, najczęściej w obrębie głowy i szyi (ciężar głowy powoduje, że ta część ciała jest na ogół najniżej położona)!

Uszkodzeniajgośmiertne ciała topielca, powstające podczas zetknięcia się z dnem, mają szczególny charakter, jeżeli zwłoki ulegają przemieszczeniu, zwłaszcza w rzekach. Dochodzi wówczas do głębokich zdarć naskórka w chara k terystycznych miejscach: na twarzy oraz kończynach (ryc. 5.6), a odzież wylui

Ryc. 5.6. Uszkodzenia powstające podczas przemieszczania zwłok w rzecn.

żuje rozerwania. O możliwości powstania uszkodzeń zwłok w wyniku działania śrub okrętowych lub w następstwie uderzenia się o różne urządzenia i przed ml o ty znajdujące się w danym zbiorniku wodnym (śluzy, tamy, kry lodowe) ju/ wspomniano. Jeżeli podczasjiieumiejętnego wyławiania zwłok z wody dojdzie do uszkodzenia powłok szyi, może ono nasuwać podejrzenie zadzierzgnięcia luli zadławienia. Nie można zapominać również o uszkodzeniach zwłok przez zwierzę ta wodne.

Ustalanie czasu przebywania zwłok w wodzie natrafia niekiedy na poważne trudności. Pod wpływem przehywania zwłok w wodzie (podobnie jak i w innym wilgotnym środowisku) dochodzi w krótkim czasie do mat eim ji naskórka w miejscach jego zgrubień (zwłaszcza na powierzchni dłoniowej rąk I na podeszwaćlTślópJ. Proces rozpoczyna się od napęcznienia naskórka i zbielenia, później objawia się silnym sfałdowaniem skóry („skóra praczek"), odstaw aniom i oddzielaniem się naskórka od podłoża, wreszcie (co najmniej po kilku dniach przebywania zwłok w wodzie) całkowitym zsunięcTemsię naskórka. Do tych zmian dołączają się zmiany rozkładowe, w szczególności gnicie,'przebiegające z tworze nłmn się gazów w narządach ł tkance podskórnej, przez co zwłoki wyłaniają się na powierzchnię wody Ifdęm Jul po tygodniu, zimą po 4 6 tygodniach,