Obraz
0 (147)

1.2. RYS HISTORYCZNY ROZWOJU PRZEMYSŁU ORGANICZNEGO

O© potowy* *rx v. iwi^iki organ leśna otrzymywano wyłącznie « surowców pochodzenia roślinnego 1 zwierzęcego, poddając je prostym procoaoai chemicznym 1 tŁ tycznym f mechanicznym). Jeasesa na początku XX w. ponad 60% pcod«kow«nych mm Świeci# związków organicznych pochodziło z surowców roślinnych i zwierzęcych odtwarza Inych (ryz- 1»-

Przewaga surowców pochodzenia1 Przewaga narowił Przewaga, a następnie roślinnego i zwierzyć ego    I eów karboche- j dominacja ropy nafto-

I Ślicznych    | wej 1 gazu ziemnego

Csurowce odtwarzalne!    j    (surowce * nleodtwarżalne)

-z—-—--. I_i_I_*

1900    1920    1950    1980

Rys• I. Serowca stosowana do produkcji związków organicznych

Pr zamysł organiczny powstał w drugi# j połowi# XXX w. i był związany i z wytwarzaniem barwników syntetycznych (pochodnych aniliny) z surowców ^k«*bochemicznych. Poezgfckowo podstawę surowcową przemysłu organicznego by 1 węgiel kamienny. Ne bezie wgglowodorOw aromatycznych uzyekiwenych w procesie koksowanie wygla produkowano w drugi#j połowie* XXX w. Środki lscsnieie. dezynfekcyjne, zapachowe, barwniki, Materiały wybuchowe i •rodkł impregnacyjne do drewna.

Cachg charakterystyczną przemysłu organicznego w koricu ubiegłego stulecie było operowanie niemal wyłącznie fazą ciaklą, łagodnymi waran- I kzwi fizycznymi i systemom beskatelityesnym. Procasy miały na ogOl cha-raktar nieodwracalny i przeprowadzano ja najczgSclej w sposób pariodyoz- 1 ny.

Wygiął kamianny jako podstawowy surowiec dla przemysłu organicznego [I dominował w krajach Europy Zachodniej od lat dwudziestych do połowy lat pięćdziesiątych, w tym okreaia rozwinięto różnorodne i waina kiarunki , I przemysłu organicznego, w szczególności saSs

- chemiczny przerób związków aromatycznych uzyskiwanych z benzolu kokeowniesogo i smoły węglowej,

* eyntezg metanolu z gazu syntezowego otrzymanego przez sgezowenie wggle,    >    •

-    wytwarsanie paliw plynnycbi przez wysokociśnieniowe uwodornienie węgla (metoda Serglusa) oraz z gazu wodnego przez katalityczną eyntezą węglowodorów parafinowych (mmtoda Pischera-Tropscha),

-    chemię i przetwórstwo acetylenu otrzymywanego z karbidu (produkcja aldehydu i kwaeu octowego, chlorku i octanu winylu, akrylonitrylu 1 kwasu akrylowego oraz chłoropochodnych etylenu)•

5 latach aseSódsieaiątych technologie oparta na acetylenie wytwarzanym | karbidu oraz metody zmierzające do zwiększenie uzysku węglowodorów * aromatycznych z produktów koksochemicznych były udoskonalane w skali

przemysłowej, ale ze względów ekonomicznych zeszły na drugi plan, zdystansowane przez te (less surowce petrochemiczne. inetalację do wytworzenie węglowodorów płynnych z węgla zostały w latach pięćdziesiątych aamfealęta za wzglądów ekonomicznych.

W latach 1935-1970 - najpierw w USA, a potem w Europie Zachodniej -następował bardzo szybki rozwój chemicznego przetwórstwa ropy naftowej, co pociągnęło ta sobą stopniową zmianę basy surowcowej przemysłu organicznego z węglowej na petrochemiczną. Przerób ropy naftowej w USA rozpoczął sią jeszcze przed X wojną Światową, a tempo Jago rozwoju zwiększyło się w latach dwudziestych. Jedna z pierwszych instalacji petrochemicznych została uruchomiona w 1920 r. w New Jersey przez firmę Standard Oli Co. (produkowała alkohol Izopropylowy). Włączenia do rozwoju przemysłu chemicznego surowców uzyskanych z ropy naftowej, a nastąpnie całkowita niemal oparcie na nich przemysłu organicznego umożliwiło wielokrotna powiększenie produkcji, jak również wprowadzania na rynki zapalnie nowych wyrobów, np. tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych i detergentów.

Dominacja ropy naftowej i gazu ziemnego jako surowców chemicznych wynika przede wszystkim z dużego udziału wodoru w ich strukturze chemicznej, co powoduje latwoSć i korzystne efekty chemicznego przerobu, e także ze stosunkowo niskich cen tych surowców oraz łatwości ich wydobywania 1 transportu.

N latach 1973-1980, za względu na wzrost cen ropy naftowej, w przemyśla organicznym przejściowo wzrosło zainteresowanie węglem. • latach osiemdziesiątych ukształtowały się znów korzystne ceny ropy naftowej 1 obecnie przewiduje si«, że przez najbliższe lata przemysł organiczny opiaraó się będzie przode wszystkim na przetwórstwie ropy naftowej i gazu zlsmnego.

1.3. OBECNY STAN ORAZ KIERUNKI ROZWOJU PRZEMYSŁOWEJ SYNTEZY ORGANICZNEJ

Współczesna przemysłowa synteza organiczna (ciężka i lekka) bazuje przede wszystkim na ropie naftowej 1 gazie ziemnym. Na Świacie ponad 9S% m« a. organicznych chomikaiłów powstaje obecnie a tych surowców, w 1980 r. udziel surowców petrochemicznych w wielkości produkcji przemyśle organicznego wynosił w krajach Europy Zachodniej 97%, a w Stanach Zjednoczonych 96%.

Ocenia się, że co najmniej połowa apoSród wszystkich produkowanych chemikaliów wytwarzana jest na bazia etylenu, a raasta przede wszystkim z propylenu, butadienu, węglowodorów aromatycznych i metanolu.

Podstawowym kierunkiem przerobu ropy naftowej na potrzeby przemysłowej syntezy organicznej jest prodskejs olefia. Dominującą pasy

18