Obraz
2

28 II. Władza i władza polityczna

„Władza polityczna” - krąg węższy; realizowana w wielkich grupach społecznych, lecz niekoniecznie w oparciu o normy prawa. Może mieć charakter faktyczny, ale także przybierać postać władztwa sprawowanego na podstawie norm pozaprawnych (norm statutowych rozmaitych tworów organizacyjnych, norm religijnych itp.).

„Władza publiczna” - jeszcze węższy krąg desygnatów; władza ta oparta jest na normach prawnych, lecz niekoniecznie musi być realizowana przez państwo i jego organy. Władza publiczna może być sprawowana również przez instytucje samorządu terytorialnego, zawodowego, gospodarczego, akademickiego;

„Władza państwowa” - najwęższy krąg adresatów nazwy. Każda władza państwowa jest władzą w ogóle, władzą polityczną i władzą publiczną. Natomiast nie każda władza w ogóle jest władzą polityczną, ta zaś - publiczną, a publiczna - państwową.

Przedstawiony tu podział pojęciowy na władzę publiczną i jej odmianę, władzę państwową, przyjęła Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku.

Dalej posługiwać się będziemy głównie nazwami: „władza publiczna” i „władza państwowa”, gdy zaś słowo „władza” pojawiać się będzie bez przymiotnika, chodzić będzie głównie albo o władzę publiczną, albo o państwową.

III. Funkcje władzy publicznej

31.    Zajmiemy się teraz zagadnieniem funkcji władzy. Słowo „funkcja” jest wieloznaczne. Po pierwsze, to działanie - coś funkcjonuje, działa. Po drugie, to jakieś stanowisko publiczne - ktoś sprawuje jakąś funkcję, na przykład sędziego. Po trzecie, to rodzaj więzi między wielkościami w matematyce. Po czwarte, to cel jakiś przedsięwzięć lub działań, Po piąte, to główne pole, kierunek owych działań. Są też inne rozumienia tego terminu.

32.    Jednakże słowo „funkcja” w znaczeniu, jakiego tu uży-jcmy, jest terminem rozumianym specyficznie. Rozumienie to wywodzi się z funkcjonalnej szkoły nauk humanistycznych, do której należeli na przykład Bronisław Malinowski, wybitny polski etnolog i socjolog, oraz Robert Merton, socjolog amerykański. Podobne znaczenie terminowi „funkcja” nadaje szkoła analizy systemowej. Funkcja jest zatem rozumiana jako obiektywny skutek, konsekwencja działania lub choćby istnienia jakiegoś układu, elementu struktury, stosunku, zjawiska - dla jego otoczenia. Stąd nasze pytanie: jakie skutki, jakie rezultaty istnienie zjawiska władzy może wywołać dla otoczenia, w którym to zjawisko występuje?

33.    Rezultatem zjawiska władzy (słowo „władza” występuje tu w znaczeniu relacjonalnym lub proceduralnym - proces decy-zyjny) jest rozdział dóbr, o które w grupach społecznych toczą się spory. Władza zajmuje się dystrybucją dóbr - a lepiej powiedzieć: w rezultacie (zamierzonym i niezamierzonym) jej występowania dochodzi do dystrybucji dóbr i wartości, których zasoby są ograniczone. Chodzi nie tylko o dobra materialne podtrzymują-