Obraz2 (42)

relacji. Im wyższy jest współczynnik korelacji dodatni, tym mniejszy jest kąt, a więc tym bliżej siebie położone są dane cechy zachowania.

Aby określić psychologiczną charakterystykę człowieka, tzw. kierunku libido, należy przyjrzeć się jego ogólnej postawie, czyli sposobowi reagowania na doznania zewnętrzne lub wewnętrzne. Typ postawy posiada swoje korzenie w naszym ustroju biologicznym i od samego urodzenia wyróżnia się on bardziej niż typ funkcjonalny. Szwajcarski psycholog C. G. Jung zainteresował się tym, w jaki sposób można przedstawić działanie świadomości oraz wyjaśnić jej szczególne funkcjonowanie u różnych ludzi. Sformułował więc ogólną teorię typów psychicznych, które zostały opublikowane po raz pierwszy w 1921 roku. Określił on dwie postawy:

-    postawa ekstrawertyczna

-    postawa introwertyczna.

„Obie postawy oznaczają zachowanie warunkujące w sposób istotny całe procesy psychiczne, mianowicie habitus reagowania na przedmioty świata zewnętrznego i wewnętrznego, determinujący sposób postępowania, subiektywne doświadczenie, a nawet kompensacyjne działania naszej świadomości. Ten habitus Jung nazywa centralną rozdzielnią, dzięki której z jednej strony regulowane jest zewnętrzne postępowanie, z drugiej zaś - kształtowane specyficzne doświadczenie”. [Tamże].

1NTROWERSJĘ charakteryzuje negatywny stosunek do przedmiotu.

INTROWERTYK (osoba skłonna do introwersji) swoją energię pobiera ze źródeł wewnętrznych. Głównym punktem introwertyka jest podmiot, a przedmiot stanowi wartość drugorzędną i pośrednią.

STAŁOŚĆ EMOCJONALNA

Cechy zachowania charakteryzujące wymiar ekstra wersji-in-trowersji i neurotyzmu (wg: H. J. Eysenck, 1963)

„Okazuje się mianowicie, że np. cechy «opanowany» i (wybuchowym - jako przeciwstawne - muszą być także jako wypadkowe obydwu wymiarów: introwersji-ekstrawersji i neurotyzmu jednocześnie”. [Hirsh S., Kummerow J.: Psychologia - typy życiowe, Astrum 1997]. Eyscnck podkreśla, że proces wychowania i socjalizacja polega na warunkowaniu określonych zachowań i

CHWIEJNOSC EMOCJONALNA

APATYCZNY LĘKLIWY SZTYWNY ZAMYŚLONY PESYMISTA POWŚCIĄGLIWY NIETOWARZYSKI BEZCZELNY MELANCHOLIK INTROWERSJA

BIERNY ELEGMATYK OSTROŻNY POWAŻNY

LUBIĄCYSPOKÓJ OPANOWANY RZETELNY STAŁE USPOS, POWOLNY

DRAŻLIWY CHWIEJNY AGRESYWNY WYBUCHOWY ZMIENNY IMPULSYWNY LEKKOMYŚLNY CHOLERYK WŁADCZY

EKSTRAWERSJA SANGWINIK TOWARZYSKI UZEWN. SIĘ GADATLIWY WRAŻLIWY OPTYMISTA ŻYWY BEZTROSKI AKTYWNY

emocji. U introwertyków warunkowanie przebiega łatwiej, szybciej i silniej, tym samym więc uwarunkowanie określonych emocji i zachowań będzie zachodziło u nich łatwiej i będzie bardziej trwałe niż u ekstrawertyków (nie każdy jednak będzie jednostką uspołecznioną). Podkreśla on także, iż wynik uspołecznienia będzie zależał od wzorów, z jakimi dana jednostka styka się w swym otoczeniu - one bowiem podlegają uwarunkowaniu. Resocjali-