w wymiarze prostym miednicy. W szparze sromowej ukazuje się od strony spojenia łonowego bródka, usta, nos i oczy, a potylica znajduje się jeszcze w zagłębieniu krzyżowo-biodrowym.
Przy dalszym rodzeniu o łuk podłonowy opiera się okolica podbródka i jest to punkt obrotu dla rodzącej się potylicy. Od strony krocza najpierw rodzi się przodogłowie a następnie tyłogłowie.
Niekiedy dokonuje się tzw. zwrot niekorzystny, czyli zwrot okolicy ciemiączka przedniego pod spojenie łonowe a bródki do zagłębienia kości krzyżowej, wówczas zaklinowuje się potylica pod spojeniem łonowym, a klatka piersiowa w zagłębieniu kości krzyżowej - dochodzi do obumarcia płodu i jest to jedyne wskazanie do wykonania cięcia cesarskiego na obumarłym płodzie.
Rozpoznanie w badaniu położniczym:
Główka ustalona we wchodzie miednicy:
Badanie zewnętrzne: 111 i IV chwytem położniczym można stwierdzić tyłogłowie wyjątkowo wysoko wystające ponad płaszczyznę wchodu. Przez powłoki brzuszne można również wyczuć głębokie wcięcie między powierzchnią grzbietu a potylicą. Charakterystyczna jest też lepsza słyszalność tętna płodu po stronie części drobnych, podobnie jak przy ułożeniu czołowym. Badanie wewnętrzne, częścią przodującą jest twarz płodu, można podczas badania wyczuć: usta, nos, oczy. Linia twarzowa przebiega poprzecznie lub skośnie. Odcinek czoła znajduje się po prawej lub lewej stronie w zależności od ustawienia. Jeżeli jest duży obrzęk na twąfty płodu, mogą wystąpić trudności w rozpoznawaniu ułożenia twarzowego i pomyłki z położeniem podłużnym miednicowym. W czasie badania wewnętrznego należy pamiętać, że palec do ust płodu daje się łatwo wprowadzić, a do odbytu bardzo trudno. W ustach płodu po wprowadzeniu palca często można odczuć ruchy ssania oraz ostiy brzeg płytki zębowej.
Główka ustalona w próżni:
Badanie zewnętrzne: nad wchodem miednicy bada się po jednej stronie niewielki odcinek potylicy, a po przeciwnej stronie bródka znajduje się już w kanale rodnym. Ta asymetria w badaniu zewnętrznym jest odwrotna do tej, jaką znajdujemy w ułożeniu potylicowym przednim.
Badanie wewnętrzne: punkt prowadzący znajduje się na wysokości linii międzykolcowej lub poniżej. Bródka znajduje się bliżej spojenia łonowego, linia twarzowa biegnie w wymiarze skośnym I lub II w zależności od ustawienia.
Główka w płaszczyźnie wychodu:
Badanie zewnętrzne: nad wchodem nie czuje się główki, wyczuwa się natomiast ruchome barki płodu.
Badanie wewnętrzne: zagłębienie krzyżowo-biodrowe jest zajęte przez główkę, można badaniem wyczuć dokładnie linię twarzową i czoło płodu.
Bródka płodu znajduje się pod spojeniem łonowym, czoło i ciemiączko przednie bliżej kości krzyżowej. Linia twarzowa i szew czołowy przebiegają w wymiarze skośnym lub prostym miednicy. Jeżeli główka dokona zwrotu niekorzystnego dla tego ułożenia, bródką ku kości krzyżowej, wówczas okolicę czoła bada się od strony spojenia łonowego, a część twarzy i bródkę od strony kości krzyżowej.
Ryc. 37. Ułożenie twarzyczko we: A - główka na wychodzie, bródka pod spojeniem łonowym, B - główka na wychodzie - zwrot niekorzystny.
Wskazaniem do rozwiązania operacyjnego mogą być objawy, takie jak:
• przedwczesne odpłynięcie płynu owodniowego i związana z tym infekcja wewnątrzmaciczna,
® objawy zagrażającej zamartwicy wewnątrzmacicznej płodu.
Przy rodzeniu główki w ułożeniach odgięciowych należy pamiętać o zachowaniu • właściwej techniki przyjęcia porodu i o nacięciu krocza. Wszystkie ułożenia odgięciowe stanowią zwiększone niebezpieczeństwo dla płodu i matki: o przedłuża się 1 i .11 okres porodu,
® istnieje niebezpieczeństwo uszkodzenia tkanek miękkich kanału rodnego,
® istnieje niebezpieczeństwo powstania urazów w obrębie główki dziecka.
Uwaga! W ułożeniach odgięciowych II i III stopnia należy unikać zabiegu kleszczowego.
91