17612 WiZ7 (2)

wiedza lżycie

ukazuje się od 1910 roku

regularne wydania od 1926 roku (nr kolejny 882)

www.wiz.pl

Redaktor naczelny

ELŻBIETA WIETESKA

tel. [phone]

[e-mail]

Sekretarz redakcji

KRZYSZTOF SZOLGINIA

tel. [phone]

[e-mail]

Redaktorzy

JAROSŁAW CHROSTOWSKI tel. [phone] [e-mail] ANDRZEJ HOŁDYS [e-mail] WERONIKA ŚLIWA

[e-mail] MAŁGORZATA T. ZAŁOGA tel. [phone] [e-mail] Opracowanie graficzne i skład TOMASZ TATKOWSKI tel. [phone] [e-mail] Fotoedycja

AGNIESZKA MARKOWSKA tel. [phone] [e-mail] Korekta

MARIOLA BĘDKOWSKA Współpracownicy

JERZY BRALCZYK, MAREK CHROMICKI, AGNIESZKA KRZEMIŃSKA, HANNA MĘCZYŃSKA, MAREK PENSZKO, ANDRZEJ PIEŃKOWSKI,

PIOTR PIERAŃSKI, TOMASZ ROŻEK,

MARCIN RYSZKIEWICZ, KRZYSZTOF SZYMBORSKI

Rada Naukowa

Prof. dr hab. EWA BARTNIK

Prof. dr hab. MAREK DEMIAŃSKI

Prof. dr hab. MICHAŁ KLEIBER

Prof. dr hab. HENRYK SAMSONOWICZ

Prof. dr hab. med. JAN STEFFEN

Prof. dr hab. ANDRZEJ KAJETAN WRÓBLEWSKI

Adres redakcji

ul. Garażowa 7,02-651 Warszawa e-mail: [e-mail]

‘

Wydawca

ul. Garażowa 7,02-651 Warszawa

tel. [phone], faks (0-22) 848-22-66

[e-mail]

Prezes Zarządu

MACIEJ MAKOWSKI

Dyrektor marketingu

ANNA DERENGOWSKA

tel. [phone]

[e-mail]

Sekretariat wydawnictwa

tel. [phone]

[e-mail]

Promocja

ARTUR KACZOREK

tel. [phone]

[e-mail]

PIOTR KOWALCZYK tel. [phone] piotrkcwakzyk@proszynskimed».pł Prenumerata i numery archiwalne

tel. [phone] lub 651 (w godz. 8.00-18.00) faks: (067) 21-08-659 (z dopiskiem prenumerata) e-mail: [e-mail] Kolportaż

Firma 2M Magdalena i Marek Szwed ul. Garażowa 7,02-651 Warszawa, tel. [phone] e-mail: [e-mail]

Druk

Winkowski Sp. z o.o., ul. Okrzei 5,64-920 Pila INDEKS 38142X. ISSN 0137-8929 Copyright © Prószyński Merta Sp z aa 2008 Wszelkie prawa zastrzeżone

RedaVqa nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam.

Wydawca miesęanka „Medza i Życie" ostrzega PT. Sprzedawców, że sprzedaż aktualnych i archiwalnych numerów czasopisma po cenie ime| niż wydn*»ana na oWarke |e9 działaniem na szhode wylawcy i skutkuje odpmiedziatajća sądową.

LISTY CZYTELNIKÓW

GOLCE NIE REAGOWAŁY

W„WiŻ” 3/2008 na str. 10 możemy przeczytać o golcu, którego receptory bólowe nie reagują nawet wpH 3,5 (takie mają najsilniejsze kwasy używane w laboratorium). Zdaje się, że wkradł się tu błąd - zwykły kwas solny, który można znaleźć w każdej szkolnej pracowni ma pH 1, natomiast sok żołądkowy człowieka ma pH 1-2. Ocet spożywczy, który przecież nikomu krzywdy nie robi, ma pH 3, zatem „zdolności" golców nie należą do wyjątkowych osiągnięć.

■3 KAROLINA GRZEGORCZYK

Tak to bywa, kiedy chce się upchnąć sporo wiadomości w krótkim tekście; oczywiście że pH 3,5 nie jest najsilniejszym kwasem W OGÓLE (znane są nawet 10 000 razy silniejsze, choć nie wodne), ale najsilniejszym, jakiego używano w laboratorium DO WSTRZYKNIĘĆ -zwierzątkom wstrzykiwano bowiem kwaśny roztwór na bazie soli fizjologicznej w poduszki łapek. Chodziło o bezpośrednią wrażliwość zakończeń bólowych na kwas, a w ciele kręgowców (poza układem pokarmowym) pH waha się w wąskich granicach w pobliżu neutralnego (7). Reakcja unikania i wylizywania po takim wstrzyknięciu jest u większości znanych gatunków bardzo silna; tymczasem golce wcale na to nie reagowały. mtz

BEZ NAGROBKA

Gratuluję tekstu Małgorzaty! Załogi „Niebezpieczne związki" („WiŻ" 3/2008). Zgadzam się, iż zioła mogą również szkodzić (w końcu, żeby uznać produkt za naturalny, wystarczy, iż ma on ok. 10% składników pochodzenia naturalnego, o czym mało kto wie).

Uderzyło mnie jednak to, że został uwydatniony problem łączenia leków z ziołami jako tymi, które sprawiają, iż możemy sobie „dokopać". Czy nie jest tak, że bardziej zaszkodzimy sobie, przesadzając właśnie z lekami? Wiele medykamentów (chociażby Vioxx, czy Transykolan) wycofano z obrotu właśnie przez to, iż mogły nawet zabić. Prawda leży zazwyczaj pośrodku. Niestety, przeważnie bez nagrobka.

■2 JULIUSZ ZENON DŁUGI

KSIĄDZ I UCZONY

Wielu autorów w swoich tekstach, a także wielu w potocznej mowie pomija fakt, że sporo znanych postaci należało do stanu duchownego. Słyszymy na przykład, że siedziba Telewizji Polskiej mieści się przy ul. Jana Pawła Woronicza, albo w skrócie: na Woronicza, ale już umyka gdzieś informacja, że to ksiądz Jan Paweł Woronicz, a nawet biskup i prymas. Jest w Katowicach ulica Damrota i nawet nikt się nie zająknie, że to ksiądz Konstanty Damrot. Albo że księdzem był Hugo Kołłątaj czy Stanisław Staszic. Ten ostatni jakim tam był księdzem, takim byi, ale jednak. Nikt nie chce pamiętać, że duchownym był także Mikołaj Kopernik, o którym artykuł znajdujemy w kwietniowym numerze „WiŻ”. Może dla niektórych kontekstów taka informacja nie jest konieczna, ale przecież jest to także część wiedzy historycznej. Fakty po prostu.

Nie poruszałbym jednak tego tematu, gdyby nie to, że w tymże numerze „WiŻ" zamieszczono notkę o przyznaniu Nagrody Templetona profesorowi Michałowi Hellerowi. I ani słowa o tym, że jest on księdzem katolickim. Nie ma nawet skrótowego tytułu „ks." przed jego nazwiskiem. Czy to celowe? Uważam, że jest to bardzo istotny fakt, a jego znajomość pozwala lepiej zrozumieć myśl i dzieło Laureata. Przy okazji warto byłoby uznać jeszcze jeden fakt, a mianowicie, że ksiądz i naukowiec (uczony) to wcale nie są sprzeczności.

►3JÓZEFŚWIERCZEK

W NASTĘPNYCH NUMERACH

ŚCIĄGANIE Z NATURY

Badania otaczającego nas świata nie tylko pogłębiają naszą wiedzę o nim - sprzyjają również rozwojowi techniki. Co chwilę odkrywamy w przyrodzie niezwykle zjawiska, które inspirują inżynierów do budowy nowatorskich urządzeń.

^ Opalać się czy nie opalać. Zdania są podzielone nawet wśród medyków. Delikatna opalenizna co prawda dodaje urody, ale słońce przyspiesza starzenie się skóry. Jak sprawić, by ładny wygląd dziś nie przysporzył nam kłopotów w przyszłości?

^ Wprawiona w ruch obrotowy rtęć pozwala wytwarzać teleskopowe zwierciadła - nie tylko tanie, ale i zaskakująco wielkie.

|    >3 Potężne turbiny produkujące prąd z energii słonecznej złapanej przez tysiące luster. Takie solarne elektrownie

I są budowane w kilku miejscach na świecie. Czy w przyszłości staną się ważnym źródłem energii elektrycznej?