Obraz$0

sza forma organizacyjna, która może być stosowana w małych społecznościach - gminach i małych miasteczkach²⁷.

zatrudnienie socjalne a pomoc społeczna

Regulacja prawna zatrudnienia socjalnego może być oceniana w kilku aspektach. Jest ono ingerencją państwa w rynek pracy, która z reguły ma miejsce w sytuacji wysokiego bezrobocia. Finansowane jest głównie ze środków publicznych. Idea zatrudnienia socjalnego jest bliska ideom pomocy społecznej. Wynika ona z podstawowych praw człowieka, przede wszystkim z prawa do egzystencji i godności²⁸. Państwo powinno zapewnić zatrudnienie socjalne osobom, które z przyczyn od nich niezależnych nie mogą podjąć pracy, jednak są do niej zdolne i nie muszą korzystać ze świadczeń pomocy społecznej. Zatem zatrudnienie socjalne powinno niejako poprzedzać świadczenia uregulowane w ustawie o pomocy społecznej, które powinny być udzielane dopiero wówczas, gdy jednostka nie może podjąć żadnej pracy lub gdy państwo nie jest w stanie zapewnić nawet zatrudnienia socjalnego. Tymczasem w rzeczywistości mamy do czynienia z sytuacją odwrotną - samorządy wolą wydawać pieniądze na świadczenia, które nierzadko po prostu rozdają, niż łożyć na rozwój zatrudnienia socjalnego. Zaangażowanie państwa w tę dziedzinę jest również niewystarczające.

W zatrudnieniu socjalnym najważniejszy jest aspekt społeczny, co wynika już z nazwy tej instytucji. Zatrudnienie socjalne jest złożonym procesem, na który składają się różne formy pomocy: zajęcia teoretyczne i praktyczne, poradnictwo i terapia, wykonywanie pracy, pobieranie świadczeń pieniężnych. Podstawowy cel zatrudnienia socjalnego sprowadza się do próby przeciwdziałania marginalizowaniu wielu grup społecznych w Polsce. Udzielana pomoc ma charakter przejściowy, dlatego też duży nacisk kładzie ona na edukację i aktywizację osób z niej korzystających, po to by w przyszłości mogły one własnym staraniem zaspokajać swoje potrzeby życiowe i nie czuły się wyobcowane ze społeczeństwa.

10.5. Pomoc dla osób niepełnosprawnych

niepełnospraw' ność w prawie międzynarodowym

Osoby niepełnosprawne przez długi okres były spychane na margines życia społecznego. W drugiej połowie XX w. zaczęto poświęcać więcej uwagi przeciwdziałaniu ich wyzyskowi i dyskryminacji. Przejawiało się to m.in. przyjęciem przez Organizację Narodów Zjednoczonych kilku aktów odnoszących się do praw osób niepełnosprawnych. W1971 r. została uchwalona deklaracja o prawach osób opóźnionych umysłowo, a w 1979 r. - deklaracja praw osób głuchych i niewidomych. Podstawowe znaczenie w omawianej dziedzinie ma przyjęta 9 grudnia 1975 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ deklaracja o prawach osób niepełnosprawnych. Wzywa ona do działań mających na celu ochronę osób niepełnosprawnych, zapobieganie niepełnosprawności, rozwijanie aktywności tych osób i przygotowywanie ich do normalnego życia. Wska-

^r A. Trzeciecki, Po nowelizacji ustawy o zatrudnieniu socjalnym, St. Prac. 2007, nr 11, s. 9.

²⁸). Jończyk, Prawo pracy, Warszawa 1995, s. 249.

247