Obraz (1308)

Celem operacji otwartego rynku jest":    ^

kształtowanie płynności sektora bankowego i przez to jego zdolności do kreacji pieniądza,

pośrednie lub bezpośrednie wpływanie na poziom stóp procentowych, zwiększanie efektywności działania rynku pieniężnego.

Przedmiotem operacji otwartego rynku są w głównej mierze papiery wartościowe emitowane przez rząd (bony skarbowe, obligacje skarbowe) oraz papiery emitowane przez sam bank centralny (bony pieniężne, certyfikaty dłużne). Zdarza się, że wśród papierów wartościowych stosowanych w operacjach otwartego rynku występują również papiery emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego lub przedsiębiorstwa. W Polsce przedmiotem operacji otwartego rynku są bony skarbowe oraz emitowane przez Narodowy Bank Polski bony pieniężne^{1 2}. Z kolei w Eurosystemie to Europejski Bank Centralny określa listę papierów wartościowych, które mogą być wykorzystywane w przedmiotowych operacjach. Walory klasyfikowane są do dwóch grup³:

-    tier 1 - rynkowe papiery wartościowe o charakterze dłużnym, które spełniają jednolite dla strefy euro wymagania; są nimi przede wszystkim certyfikaty depozytowe emitowane przez EBC, papiery wartościowe emitowane przez departamenty skarbowe i banki centralne krajów strefy euro;

-    tier 2 - inne niż tier 1 rynkowe i nierynkowe papiery wartościowe, które mają duże znaczenie dla narodowych rynków finansowych i dla których kryteria określają narodowe banki centralne, za zgodą EBC; mogą być nimi zarówno walory dłużne, jak i udziałowe emitowane przez sektor publiczny i prywatny.

Najważniejszymi kryteriami podziału operacji otwartego rynku są:

(1)    charakter transakcji (wpływ operacji na płynność sektora bankowego),

(2)    konstrukcja transakcji (złożoność, warunkowość).

Klasyfikację operacji otwartego rynku dokonaną na podstawie

powyższych kryteriów przedstawiono na schemacie 4.1.

72

1

   A. Kaźmierczak, Pieniądz i bank w kapitalizmie. Zarys problematyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s.137-141; J. Osiński , Operacje otwartego rynku Narodowego Banku Polskiego, „Bank i Kredyt” 1995, nr 6, s. 37.

2

   Narodowy Bank Polski posiada prawo do wykorzystywania różnego rodzaju walorów w operacjach otwartego rynku pod warunkiem, że mają one charakter dłużny. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, tekst jednolity w DzU z 2005 r., nr 1, poz. 2, art. 48. Jednakże w praktyce przedmiot operacji otwartego rynku stanowią walory skarbowe oraz banku centralnego.

3

The Implementation of Monetary Policy in the Euro Area, European Central Bank, February 2004, s. 39-44.