Obraz (1549)

226 Aniili/n mii|j|lku |>rmlMlęhlniM\vii

Miernikami oceny gospodarowania zapasami są następujące wskaźniki:

•    wskaźnik rotacji zapasów;

•    wskaźnik rotacji zapasów w dniach.

Wskaźnik rotacji zapasów

1KZ WRZ = —,

Pn

gdzie:

KZ — średni roczny stan kapitału zaangażowanego w zapasach,

Pn — przychody netto ze sprzedaży, osiągnięte w analizowanym okresie.

Wskaźnik ten obrazuje, ile jest cykli obrotu zapasami w analizowanym okresie, np. w roku czy kwartale. Tendencja wzrostowa wskaźnika świadczy o poprawie gospodarowania zapasami firmy. Powoduje to mniejsze zapotrzebowanie na kapitał, czego konsekwencją są:

• poprawa płynności finansowej;

• zmniejszenie kosztów finansowych i poprawa rentowności.

Wysokość wskaźnika jest w znacznym stopniu uzależniona od rodzaju działalności firmy. Przedsiębiorstwa o długim cyklu produkcyjnym, takie jak np. stocznie, charakteryzują się niskim wskaźnikiem rotacji zapasów. Jego poprawę osiąga się m.in. przez optymalizację harmonogramów produkcji oraz rytmiczną sprzedaż produktów.

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach

IPn x 365

DWRZ =-,

KZ

gdzie oznaczenia jw.

Wskaźnik ten określa, jak długo jedna złotówka kapitału zaangażowana w zapasach zmienia się w jedną złotówkę w formie gotówki. Firmy powinny dążyć do minimalizacji tego wskaźnika, stosując wcześniej opisane metody sprawnego zarządzania zapasami.

6.10. Zarządzanie należnościami

W aktywach bilansu przedsiębiorstwa z reguły pojawiają się należności związane z prowadzoną działalnością. Mogą one wynikać z różnych zdarzeń gospodarczych i w związku z tym pochodzić:

•    oil odbiorców, w związku z dokonanymi na ich rzecz dostawami, robolami i usługami;

•    od pracowników i osób wykonujących prace na podstawie umowy-zlecenia, umowy o dzieło, z tytułu wynagrodzeń, wypłaconych zaliczek i sum do rozli czenia, udzielonych pożyczek;

•    od instytucji prawa publicznego, urzędów skarbowych, urzędów wojewódzkich, celnych, ZUS, z tytułu podatków, ceł, opłat itp.;

•    od pozostałych kontrahentów, udziałowców, akcjonariuszy;

•    od osób fizycznych z tytułu najmu, dzierżawy, leasingu.

W związku z występowaniem bardzo wielu rodzajów należności można je |-rupować według różnych kryteriów, zależnie od celu ich analizy. Z punktu widzenia realnej wartości aktywów firmy, uwzględniając ryzyko związane z posiadaniem należności, można je podzielić na:

•    należności normalne, w przypadku których nie pojawiają się żadne poważniejsze nieprawidłowości w spłatach kapitału i ewentualnych odsetek, a finansowa sytuacja dłużnika nie budzi obaw lub istnieje gwarancja bądź poręczenie np. Skarbu Państwa czy banku;

•    należności poniżej standardu, w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału i ewentualnych odsetek wynosi więcej niż 1 miesiąc i nie przekracza 3 miesięcy, od dłużników, których sytuacja finansowa może stanowić zagrożenie terminowej spłaty należności;

•    należności wątpliwe, w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału i ewentualnych odsetek wynosi więcej niż 3 miesiące i nie przekracza 6 miesięcy, od dłużników, których sytuacja finansowa ulega znacznemu pogorszeniu i istnieje wysokie zagrożenie terminowej spłaty należności;

•    należności stracone, w przypadku których opóźnienie w spłacie kapitału i ewentualnych odsetek wynosi więcej niż 6 miesięcy, od dłużników postawionych w stan likwidacji, których miejsce pobytu nie jest znane i których sytuacja finansowa pogorszyła się w sposób nieodwracalny.

Zarządzanie należnościami obejmuje ogół działań związanych z nadzorem struktury należności i monitorowaniem ich spłaty, a także poznawanie kontrahentów, ocenę ich wypłacalności oraz określanie własnych możliwości udzielania kredytu.

Ważnym więc elementem jest prawidłowa polityka kredytowa i ocena solidności klienta.

Ponieważ należności są wynikiem sprzedaży produktów i odroczenia zapłaty, w stosunku do daty odbioru produktu przez klienta, odroczenie zapłaty oznacza udzielenie odbiorcy kredytu. Może on mieć charakter:

•    manipulacyjny, gdy odroczenie zapłaty wynika z okresu przyjęcia i sprawdzenia przez odbiorcę towaru oraz przesłania gotówki, co zwykle trwa kilka dni;

•    handlowy (kupiecki), gdy jest to świadoma polityka prowadzona przez dostawcę, polegająca na kredytowaniu zapasów odbiorcy w określonym z góry czasie,