Obraz (618)

3. Budowa zdania wyrazowe, które traktuje się jako składniki terminalne (końcowe) tej części opisu. Na drodze od zdania do składników końcowych stosuje się podział dycho-tomiczny (na dwie części). W ten sposób znajdowane są grupy składniowe — od rozbudowanych po proste.

Przykładowo przedstawimy analizę rozwijania dla wypowiedzenia:

Teraz moja młodsza siostra Joasia uczy młodzież w pierwszej klasie liceum.

Na pierwszym etapie podziału wyróżniamy:

składnik terminalny: (teraz) i grupę (por. VI.2.7): (moja młodsza siostra Joasia uczy młodzież w pierwszej klasie liceum);

na drugim — grupy: (moja młodsza siostra Joasia) i (uczy młodzież w pierwszej klasie liceum)-,

na trzecim — grupę: (moja młodsza siostra), składnik terminalny: (Joasia), grupy: (uczy młodzież) i (w pierwszej klasie liceum)-, na czwartym — składnik terminalny: (moja), grupę (młodsza siostra), składniki terminalne: (uczy), (młodzież) oraz składnik terminalny (w) i grupę (pierwszej klasie liceum)-,

na piątym — składniki terminalne (młodsza), (siostra) oraz składnik

terminalny (pierwszej) i grupę (klasie liceum);

na szóstym etapie — składniki terminalne: (klasie) i (liceum).

((Teraz)((((moja) (((młodsza)(siostra))) (Joasia)) (((uczy) (młodzież)) ((w) (((pierwszej) ((klasie) (liceum)))))))).

A oto graf obrazujący tę analizę:

Teraz moja młodsza siostra Joasia uczy młodzież w pierwszej klasie liceum.

Drugą techniką jest analiza składnikowa oddolna, czyli analiza redukcji.

Punktem wyjścia są w tym wypadku składniki terminalne wypowiedzenia. Łączy się je kolejno w grupy, by w każdej z nich wskazać człon nadrzędny, czyli reprezentanta. Reprezentanty grup tworzą również grupy wyższego rzędu, które mają swoje reprezentanty. Wynik analizy redukcji to wyłoniony nadrzędny składnik — reprezentant zdania, czyli forma finitywna czasownika.

482