Obraz (651)

3. Budowa zdania

Termin ten wskazuje, że to właśnie temu składnikowi orzeczenia przypisuje się funkcję orzekającą.

Na przykład w zdaniach:

Janek bywał grzeczny.

Janek postanowił być grzeczny / grzecznym.

Być grzecznym to wielka sztuka.

obserwujemy formy przymiotnikowe w funkcji orzecznika.

W zdaniach:

Janek stał się uczniem.

Janek to uczeń.

Janek jest kolegą / kolega / równiacha. w funkcji orzeczenika występują formy rzeczowników.

W zdaniach:

Było miło.

Stało się późno.

Siedzieć jest wygodnie.

orzecznikami są formy przysłówków, a w zdaniach:

Sklep będzie na niby.

Wiadukt był z betonu.

— wyrażenia przyimkowe.

Należy pamiętać, że opis tradycyjny nie przewiduje w funkcji orzeczenia zdania grupy współrzędnej złożonej z form finitywnych, choć grupa współrzędna złożona z form imiennych jest możliwa w roli orzecznika.

Na przykład grupa składników typu:

Wszedł i usiadł.

to zdanie złożone. Natomiast grupy w funkcji orzeczenia złożonego mogą mieć postaci typu:

Był przystojny i inteligentny.

Był ekonomistą i premierem.

Był z drewna i z marmuru.

449