Obraz (620)

3. Budowa zdania

to wypowiedzenienie ze składnikiem podrzędnym rozwijającym przyoko-licznikowym przyczyny, ponieważ można je przekształcić w wypowiedzenie:

Przez to / Dlatego, że rozmawiałem na fizyce z Jankiem, Marysia nie mogła się skupić na doświadczeniu.

Wypowiedzenie składowe rozwijające odnośno-składnikowe

to takie wypowiedzenie składowe podrzędne, które sygnalizuje nową sytuację odnoszącą się do jednego ze składników wypowiedzenia nadrzędnego. Składnik ten, a także jego funkcję składniową w strukturze wypowiedzenia podrzędnego wskazuje najczęściej forma zaimka względnego rzeczownego KTÓRY.

Obecność form tego zaimka sprzyja interpretacji wypowiedzenia składowego rozwijającego jako wypowiedzenia składowego uzupełniającego przydaw-kowego, tym bardziej że czasami o poprawności jednej z dwóch interpretacji decyduje ostatecznie pozajęzykowa wiedza o świecie.

Na przykład wypowiedzenie złożone:

Matka Marysi przekazała rodzinie wiadomość, która bardzo szybko obiegła całe osiedłe.

zawiera wypowiedzenie składowe podrzędne rozwijające odnośno-pod-miotowe. Można bowiem uznać, że treść wypowiedzenia składowego podrzędnego nie uzupełnia charakterystyki składnika wypowiedzenia nadrzędnego — wiadomość.

Inaczej byłoby w wypadku tekstu typu:

Matka Marysi przekazała rodzinie wiadomość, która bardzo szybko obiegła całe osiedłe, oraz wiadomość, która nie opuściła domu.

W takim wypowiedzeniu złożonym oba składowe rozpoczynające się od składnika która można interpretować jako wypowiedzenia podrzędne uzupełniające przydawkowe.

Z mniejszym wahaniem jako przydawkowe zinterpretujemy wypowiedzenie podrzędne z tekstu:

Matka Marysi przekazała rodzinie wiadomość, która wszystkich poruszyła.

ponieważ możną ją interpretować jako równoważną ciągom poruszającą wiadomość // taką wiadomość, która wszystkich poruszyła Z kolei w tym, że wypowiedzenie podrzędne w tekście:

Marysia wyjeżdża na studia do Krakowa, który zwiedzała kiedyś z rodzicami.

480