OMiUP t1 Gorski)8

wzrost różnicy gęstości powoduje dla danej średnicy cząstek zwiększenie prędkości ich sedymentacji, a jednocześnie zmniejsza średnicę cząstek, które mogą być oddzielone przez osadzanie. Ilustruje to wykres na rys. 4.3, przedstawiający zależność prędkości opadania cząstek wody w oleju od ich średnicy w różnych temperaturach

Rzeczywiste zanieczyszczenia w olejach opałowych, pędnych i smarowych maja nie tylko kształt kulisty, jak przyjęto w rozważaniach teoretycznych, lecz także występują w postaci płatków, igieł, nieregularnych kłaczków itp. Kształt tych zanieczyszczeń wpływa na prędkość opadania poszczególnych cząstek i w związku z tym występują dość znaczne nieraz odstępstwa od podanych uprzednio praw. Często pojawia się również zjawisko łączenia się zanieczyszczeń w większe cząstki, co sprzyja procesowi sedymentacji.

Istotną rolę w osadzaniu odgrywają właściwości fizykochemiczne zarówno samego oleju, jak i jego zanieczyszczeń.

Dodatkowym czynnikiem opóźniającym sedymentację w warunkach rzeczywistych jest ruch cieczy wewnątrz zbiornika. Zostaje on najczęściej wywołany kołysaniem statku bądź też prądami konwekcyjnymi przy ogrzewaniu oczyszczanej cieczy.

Oczyszczanie olejów opałowych, pędnych i smarowych metodą sedymentacji grawitacyjnej pozwala jedynie na usunięcie zanieczyszczeń stosunkowo dużych o wymiarach kilkuset, w najkorzystniejszym zaś przypadku — kilkudziesięciu mikrometrów. Ponieważ taki stopień oczyszczenia nie jest wystarczający dla zapewnienia prawidłowej pracy silnika (za nieszkodliwe dla pracy silnika uważa się zanieczyszczenia o średnicy poniżej 1 mikrometra), oczyszczanie w zbiornikach osadowych olejów stosowanych na statkach może być traktowane jako wstępne, mające na celu odciążenie dalszych urządzeń oczyszczających (filtrów i wirówek).

Efektywność procesów sedymentacji w bardzo dużym stopniu zależy od lepkości oczyszczanego czynnika i od czasu trwania procesu.

Oczyszczanie jest tym lepsze, im dłuższy czas trwania procesu, a więc im dłuższy czas przebywania oleju w zbiorniku i im wyższa temperatura oczyszczanego czynnika. Oleje o dużej lepkości należy zatem podgrzewać w zbiornikach osadowych do temperatury 60 + 70°C, utrzymując ją przez cały czas trwania procesu. Dotyczy to zwłaszcza ciężkich olejów pędnych, opałowych i smarowych. Podgrzewanie do wyższych temperatur stwarza niebezpieczeństwo zbliżenia się do granicy wybuchowości mieszaniny par produktów ropopochodnych i powietrza nad powierzchnią cieczy w zbiorniku oraz powstania w objętości cieczy prądów konwekcyjnych, powodujących wtórną dyspersję zanieczyszczeń, co niweczy proces sedymentacji. Oleje gazowe i lekkie oleje pędne nie wymagają w zasadzie podgrzewania w zbiorniku osadowym.

Ponieważ w okrętowych instalacjach oleju pędnego (lub opałowego) znajdują się dwa zbiorniki osadowe (rozchodowe), więc czas przebywania oleju w zbiorniku, czyli czas przebiegu procesu osadzania, wynosi zazwyczaj od 12 do 24 godzin.

Przekształcając wzory (4.4) można także wyznaczyć wielkość cząstek zanieczyszczeń, które zdołają osiąść w zbiorniku osadowym przy założonym powy^z<jJ czasie sedymentacji, lepkości oleju w przyjętej temperaturze procesu i znany^c

298