Obraz0 (12)

T

96    ____tożsamość człowiek*

wiany psychologii wymóg realizacji określonych zadań w ludzkiej rzeczy, wistości.

□ 2.3.1. Psychodrama

Psychodrama polega na takim odtwarzaniu przez osoby określonych zdarzeń lub sytuacji, które za pośrednictwem symboli oddziałuje na ich psychikę. Psychodrama nazywana bywa również „spontaniczną” lub „improwizowaną” dramatyzacją. Spontaniczność dramatyzacji oznacza, że nie istnieją formuły, które narzucałyby jej stałe elementy lub uniwersalną strukturę. Równocześnie kategoria psychodramy nie zawiera w sobie każdej improwizowanej dramatyzacji, lecz tylko taką, która jest środkiem służącym wywołaniu w rzeczywistości psychicznej człowieka określonych stanów lub zmian. Przebieg każdej psychodramy zależy więc od tego, jakie sytuacje i zachowania są w niej odgrywane oraz osiąganiu jakich celów odgrywanie owo ma służyć. W definicjach psychodramy podkreśla się, że psychodramatyczne oddziaływania na psychikę osób mają doprowadzić do realizacji zadań wykraczających poza doraźne efekty. Z tego względu zawsze są konstruowane w sposób świadomy, stosownie do przemian, których osiągnięcie jest w danym przypadku pożądane. Ostatni element definicji psychodramy może budzić niepokój - jeżeli psychodrama rzeczywiście może wpływać na psychiczną rzeczywistość osób, a kierunek i siła owego wpływu zależą od tego, jakie cele się wyznaczy, to rezultaty osiągane w psychodramie mogą być determinowane wyłącznie założeniami i priorytetami przyjmowanymi przez teoretyków lub psychoterapeutów. Takie możliwości psychodramy otwierałyby pole wielu nadużyciom¹¹. Prześledzenie celów stawianych w praktyce jest nierealne, jednak możliwy jest przegląd teorii spontanicznej dramatyzacji.

Inicjatorem psychodramy był Jacob Levy Moreno. W trakcie odbywanych w Wiedniu na początku stulecia studiów Moreno zauważył, że improwizowane odgrywanie przez dzieci ich życiowych problemów przynosi dobre rezultaty terapeutyczne. Skłoniło go to do zorganizowania dziecięcego teatru spontanicznego, który stworzył przestrzeń do testowania terapeutyczno-wychowawczych oddziaływań improwizowanej dramatyzacji. Moreno stopniowo rozszerzał działalność praktyczną, równocześnie badając wpływ spontanicznej dramatyzacji na psychikę osób. Doświadczenia zdobyte w pracy z dziećmi i dorosłymi stały się bodźcem dla podjęcia próby sformułowania takiej koncepcji osobowości, jej uwarunkowań i rozwoju, która wyjaśniłaby obserwowany pozytywny wpływ na osoby spontanicznego, udramatyzowanego odgrywania zdarzeń i sytuacji. Podstawowe dla teorii Moreno jest twierdzenie, iż rzeczywistość człowieka w sposób najbardziej

n Nadużycie oznacza tu dążenie do wywołania u osób, będących obiektami psycho-

dramat^znyctToddzialywań, Aich „remi*.. ktw    z^yby ,«h