P1010216 (3)

XL NA SCENACH POLSKICH

bohatera i ideologii sztuki, jakie zawarte są w partiach I opuszczonych..

Przekład Karoliny Wągrowskiej (1895), o wartościach dramatycznych bez porównania mniejszych od poprzed-niego, posiada jednak tę zaletę, że oparty jest na tek- I ście kompletnym. Przedrukowujemy go w niniejszym tomiku, ponieważ nie ma nowszego. Redakcja uznała 1 jednak za konieczne wprowadzenie poprawek w kilkunastu miejscach, gdzie w tłumaczeniu Wągrowskiej by- I ły błędy — zarówno w zrozumieniu oryginału, jak w rytmie. Zmian tych dokonała Jadwiga Gamska-Łem- l| pieką. Unowocześniając pisownię i interpunkcję, zacho- B wujemy w przekładzie dramatu dawne końcówki od- I miany przymiotników i zaimków tam. gdzie wymaga 91 tego rym (np. panem — było danem, ziemi — niemi). I Wiersze opuszczone w przekładzie przez K. Wągrowską I dodajemy w przypisach w brzmieniu oryginalnym.

H emanie go wystawiono w Polsce po raz pierwszy I w Krakowie 14 IV 1831; stał się odtąd częstą pozycją I repertuaru sceny krakowskiej. W r. 1866 w roli dońi I Sol wystąpiła H. Modrzejewska.

Ponadto w r. 1863 Hemani był grany we Lwowie, 1 w r. 1866 w Poznaniu (występy teatru krakowskiego 1¹ z Modrzejewską), w latach 1875-^1877 w Lublinie. I ' W r. 1882 w Warszawie wystąpiła w Hemanim słynna I aktorka francuska Sarah Bemhardt, którą Wiktor Hugo uważał za najlepszą wykonawczynię roli dońi Sol.

Ostatnie wznowienie Hemanieyo miało miejsce I w Krakowie w r. 1901.

»

xu

’    'HERNAKI* — DRAMAT HISTORYCZNY

i Tło historyczne. Akcja Hernaniega rozgrywa sit; w r. 1519 w Hiszpanii. Królem hiszpańskim jest Karol 1 Habsburg. Urodzony w r. 1500 ma w chwili rozpoczęcia akcji 15. lat. Jako syn Filipa Pięknego, księcia bur-gundzkiego, po jego śmierci’ w r. 1515 objął rządy w Niderlandach i Franche-Comtć (tj. części Burgund!!). Po matce swojej Joannie Obłąkanej był dziedzicem korony hiszpańskiej i po śmierci swojego dziadka, króla Ferdynanda Katolickiego, objął rządy w Hiszpanii z tytułem króla Kastylii i Aragonu.. Jego dziadek ze strony ojca, Maksymilian, był cesarzem Niemiec. Maksymilian zabiegał o to, by po jego śmierci cesarzem obrano jego wnuka. Wyboru cesarza dokonywało kolegium elektorów złożone z najwybitniejszych spośród książąt Rzeszy niemieckiej i dostojników kościelnych. Maksymilian nie szczędził pieniędzy na zapewnienie sobie głosów elektorów; udało mu się zjednać dla swoich planów elektorów Brandenburgii, Moguncji, Kolonii i króla czeskiego. Jednak książęta lotaryński i holsztyński, arcybiskupi Trewiru i Moguncji skłonni byli raczej popierać kandydaturę króla Francji, Franciszka I. Pomiędzy Francją a Hiszpanią istniał już zatarg o dziedzictwo burgundzkie.

•o królestwo Nawarry i o Neapol.

Maksymilian umiera 12 stycznia 1519 roku. Kandydatami do tronu cesarskiego są Karol I hiszpański, Franciszek 1 francuski, Henryk VIII angielski oraz książę saski Fryderyk Mądry, który do chwili obioru nowego cesarza sprawuje rządy. Rozpoczyna się zażarta walka