P1011015

64

65

Zachowania kontumenlów w świetle teorii I badań empirycznych

Poza małżonkami istotni) rolę w procesach decyzyjnych rodzin pełnią Ich wpływ na decyzje podejmowane w rodzinie nie jest niezależny.-. _K przeciwnie, dzieci oddziałują na decyzje zakupu rodziców takim stopniu i sposób, w jaki nauczyły się tego w procesie socjalizacji konsumenckiej. To,l wychowaniu w określonej rodzinie dzieci nabywają (zazwyczaj właśnie od ** ców) określone zwyczaje nabywcze i konsumpcyjne.

Dzieci, zwłaszcza najmłodsze, wpływają na procesy decyzyjne pow i pasywnie, poprzez wskazywanie rodzicom, co lubią, a czego nie. Ale jednoczą, ich oddziaływanie może być bardzo bezpośrednie i aktywne, kiedy domagają konkretnych produktów, stosując różnorodne formy nacisku i strategie. Potom*, może inicjować procesy podejmowania decyzji, gromadzić a formacje na ttą alternatywnych możliwości wyboru, sugerować miejsce, czas i okoliczności żalną Im starsze dziecko, tym jego oddziaływanie może mieć większy zakres i skuteczno. Warto też zauważyć, że obecność dzieci w rodzinie potencjalne źródło* działywania nie tylko na rezultat procesu decyzyjnego, ale także na układ decyzją (diadę) złożony z rodziców i interakcje między partnerami^?¹ J

Coraz częściej jest dostrzegany fakt, że nie tylko dzieci uczą się od rodzili w procesie socjalizacji konsumenckiej, ale zachodzi też proces odwrotny (na cjalizacji), ponieważ także rodzice mogą się wiele nauczyć 0d swoich pociec Okazuje się, te dzieci kształtują zachowania (i wybory rynkowej rodziców w tah dziedzinach, jak wygląd osobisty, aktywność fizyczna, sposób; urządzania tnie kania czy zakup samochodu¹⁰². Potomstwo, kształtowane przez wpływy rekla i rówieśników, skłania rodziców do zakupu najnowszyafafli najmodniejszy produktów, choć nie zawsze odpowiada to możliwościom finansowym da rodziny. Znaczna moc oddziaływania dzieci na podejmowane w rodzime decyą wynikii z faktu, że są one niezwykle istotnym i cennym źródłem? informacji o ryafc tpfercie rynkowej. Mówi się nawet, że obecnie dzieci mają tak dużą siłę wpływu swoje rodziny, że można je nazwać „rodzinami dowodzonymi przez dzieci mhild-led famllles)'⁰³.

I Rola i znaczenie poszczególnych uczestników procesu decyzyjnego mogą a różnić w zależności od charakteru produktu — dana osoba może pełnić jedną i i bądź leż kilka jednocześnie, Ponadto, jednostka może odgrywać różne role w różnyd

Ze względu na wąskie ramy lego opracowaniu lemat ten — niezwykle obszerny - - ioaa omówiony tylko w poditawowym stopniu. Szersze informacje dotyczące mlzinlu dzieci w pmcM> decyzyjnych - lob K.M. Palan, ll.lj. Wilku. Adolescenl-Partiu Interacllon in himily Dccision Matą Journal ot (omumei Ketearch" 1997, Vol. 24, Seplember; O.B. Belch, M.A. Belch, G. CM* hirfniulaml fttnage (lilht In Family Dtdilon Making, „Journal ol Business Research" I® Voim No. 2.

| ^Wl C I jckmin, J, Laniu, Family Ikcion-Making..., j\v,

^f Hmkrting la Chtldrrn: A Quldt for Students and Pnutitumen    Fart i. |

Etuikeiing Kcvlcw" 2001, No. 2.

unia.

Prooea dacyzy|ny konaumenta I jego preebleg w twletle wyników badań

procesach decyzyjnych, będąc raz inicjatorem zakupu, kiedy indziej użytkownikiem, a czasami tylko zaopatrzeniowcem. Często rozstrzygnięcia te wynikają z rodzaju podejmowanej decyzji i modelu decyzyjnego charakterystycznego dla danej rodziny. Decyzje podejmowane w rodzinie najczęściej klasyfikuje się w literaturze przedmiotu jako¹⁰⁴:

•    zdominowane przez męża, np. zakup samochodu, alkoholu, ubezpieczenia na życie;

•    zdominowane przez żonę, np. zakup artykułów wyposażenia wnętrz, detergentów, żywności, sprzętu AGD, zabawek dla dzieci, lekarstw;

•    wspólne (synkretyczne), podejmowane zazwyczaj w przypadku zakupu domu, mieszkania, mebli, wyjazdu na wakacje, operatora usług telekomunikacyjnych;

•    ’ autonomiczne (niezależne, podejmowane w całości przez jednego członka

rodziny).

Z badań wynika, że osobą podejmującą najwięcej decyzji jest pani domu, natomiast najważniejsze decyzje są zazwyczaj podejmowane wspólnie przez pana i panią domu (rys. 2.5).

Rys. 2.5. Udział poszczególnych członków rodziny w procesie podejmowania decyzji

Osoba podejmująca Osoba podejmująca

najważniejsze decyzje najwięcej decyzji

■    Pani domu

■    Pan domu

□ Pan I pani domu razem

Źródło: A. Burgiol, l. Sowa. Jfcdu po*;,nsfcw* w jwuiiiw i/fi    \k.ulomu Ekonomie .'iu,    iV*S jmasjĄno-

PÓ-

W > stępują również różnice w udziale poszczególnych członków rodziny W podziale obowiązków . W yniki badań wskazują, że osobą podejmującą najwięcej decyzji jest pani domu, natomiast najw ażniejsze decyzje są zazwyczaj podejmowane wspólnie przez pana i panią domu (rys. 2.6).

E" ^m D.l. Hawkins, R.C. Best. Consumr . jw