P1020583 (2)

Wymyślanie przyrody

W poprzednim rozdziale występowaliśmy przeciw doktrynie rcaliz-tuii środowiskowego, twierdzącw szczególności, że „•środowisko" nie icsi < /viiiś, co po prosiu już / g<5.ry istnieje. lecz że musiało ono zostać w pewnym sensie ..wynalezione”. Nie mamy do c:z.ynienia / ptoMytn linearnym pnuesem, którego nieuchronną kulminacji} byłby współczesny enwironmentalizm. W tym rozdziale badamy to złożone i niejednorodne* wymyślanie „środowiska", badamy, jak przyroda stała się „środowiskiem”. Rozważamy szczegółowo główne* wydarzenia, które dyskursywnic ukonstytuowały współczesny problem środowiska. Rozważamy też ten problem i analizujemy jego koleje - nie tylko wskutek nowych wynalazków nauki i różnych procesów, podczas których zdrowy korpus środowiska okazuje się zaatakowany przez szkodliwe wpływy, ale też wskutek szerszych przemian kulturowych i politycznych. Badamy, jakie właściwie procesy sprawiły, że współczesny enwironmentalizm stanął w centrum działalności społecznej, a także jaką rolę pełnią w tym różne instytucje (lokalne, narodowe i międzynarodowe), media (coraz bardziej globalne i przejawiające globali styczną wyobraźnię), ogromna masa organizacji ochrony środowiska (coraz bardziej medialnych i zmieniających się pod wpływem własnej „kultury przedsiębiorczości") oraz ogólniejsze przemiany kulturowe (odzwierciedlane w pojęciach ryzyka, globalizacji, refleksyjności, detradycjonalizacji i post-modernizacji).

Prześledzimy powojenną ewolucję zagadnień środowiska i zainteresowania nim. Nasze badanie dynamiki współczesnego enwi-ronnientaliztnu będzie się skupiać zasadniczo na Wielkiej Brytanii, ale j wkrótce obejmie też zaistnienie idei, zdarzeń i ruchów w USA i zachodniej Europie. Centralne miejsce Wielkiej Brytanii w tych rozważaniach powoduje przecie wszystkim to, że ma ona „najstarsze na świecie, najlepiej zorganizowane i o największym poparciu lobby w kwestiach śroc łowiska” (McCormick 199la: 34). Zobaczymy, że historyczne przemiany kwestii i idei środowiska w tym kraju

_s;< wysoce reprezentatywne w stosunku do innych denniki.h |i zachodnich, lecz pokażemy także, że przenikanie idei dotyczących środowiska do brytyjskich instytucji następowało w specyficznych kulturowo format h. |t*dnak w pt/eciwieństwit* do więks/ov i współczesnych ujęć łiisloiycztiych, nas/e ujęcie skupi się rac/ej na symbolicznych, wymyślanych i wytwai/ariycłi wymiarach, które przycżeniły się do narodzin współczesnego cnwironnientali/nm z w< zrś-niejszych koncepcji przyrody (zob. Bramwell 1989, 1994; McCor-ntick 199la, 1995; Fepper 1996).

W obecnym rozdziale dzielimy historię kształtowania współczesnego enwironmentalizmu na cztery fazy rozwoju, z których każda koresponduje ze specyficzni} charakterystyki} przy i ody i jej związku z nowoczesnością. Pierwsza faza obejmuje powojenną troskę o przyrodę aż po koniec hit 60. XX wieku, chociaż przy uwzględnieniu też dawnych tradycji, oraz obejmuje dominujące ramy pojęciowe, które ewoluowały w kierunku zagwarantowania, by troska la była odseparowana od rozważań nad nowoczesnością i marginalna wobec nich. Druga faza zawiera powstanie dyskursu przyrody jako środowiska, który pojawił się około roku 1962. Rozważamy tu nowe postrzeganie pojawiających się „zagrożeń środowiska" jako mających globalne rozmiary i powiązanych z dominującymi wartościami modernizacji i postępu technologicznego. W przypadku trzeciej fazy przyglądamy się temu, jak owe ogólne pmtesy przeobrażania przyrody w środowisko przebiegały w Wielkiej Brytanii, tak że pod koniec lat 80. XX wieku instytucje państwowe dostrzegły problem globalnego środowiska i uznały zasadę koordynowania rozwoju ze środowiskiem. W końcowym podrozdziale opisujemy przebieg wydarzeń z lat 90., gdy enwironmentalizm splótł się z szerszymi procesami kulturowymi globalizacji i detradycjonalizacji, oraz identyfikujemy nową rudymentarną kwestię związaną z akcją bezpośrednią protestu w sprawach środowiska.

Powojenna rekonstrukcja i przyroda racjonalna

Bramwell (1989, 1994) twierdzi, że chociaż powojenny enwironmentalizm powstał pod koniec lat 60. XX wieku, jego początków trzeba poszukiwać w szerszej i bardziej różnorodnej kulturze wczes-nopowojennej. Lata 50. i 60. XX wieku uważa się często za okres powszechnej odbudowy i wzrostu gospodarczego. Zwłaszcza w USA, ale i w Europie, priorytety polityczne wyraźnie obejmowały wzrost