P1020910 (2)

CK MON Al. NY TO DÓŁ IONAI IS DOWN) emocjonalny, ale udało mi >ziom racjonalny. Odłoży-wadziliśmy dyskusję na u y-w znieść ponad swoje cmo-

W naszej kulturze ludzie id zwierzętami, roślinami możliwe dzięki niezwykłej umne. które stawia ludzi

■    im nad nimi władzę. Me-irza więc podstawę dla mc-^ratem ROZUM 1 O GÓRA.

K i

proponujemy następująco wiadczeniowej. koherencji cżnych:

■    yeh. jakimi się posługuje-metalor orientacyjnych.

i charakteryzuje się wewnę-klad — metalora SZCZĘ-.oherentny system, nie zaś kowych przypadków. (Zsy-,śmy do czynienia, gdyby “ zniczyło ..Czuję sięszczę-iżkowały" znaczyłoby „spo-

Irzna systematyczność cha-przestr/enne i określająca więc DOBRU TO GÓRA ólncmu dobremu samopo-ijnc) z takimi przypadkami V\ TO GÓRA. ZDROWIE A. Wł A 1)7.A TO CiÓRA.

Metalora STATUS I O GÓRA jest spójna z met aron) u i./\-DZA TO GÓRA.

—    Metalory orientacyjne maja jako swoje źródło doświadczenia lizyczne i kulturowe: nie powstają więc one przypadkowo. Dlatego metalora może służyć jako nośnik rozumienia jakiegoś pojęcia jedynie ze względu na jej podstawę doświadczcniową. (W dalszym podrozdziale omówimy pewne zawiłości związane z doświadczeniową podstawą metafor.)

—    Istnieje wiele możliwych fizycznych i społecznych podstaw metafor. Koherencja w obrębie całego systemu jest jedną z przyczyn wyboru takiej a nie innej metalory . Na przykład — szczęście na ogół wiąże się z uśmiechem i z ogólnym uczuciem wylewności. W zasadzie mogłoby to stanowić podstawę metalory SZCZĘŚLIWY TO SZEROKI; SMUI NY I O WĄSKI. I rzeczywiście, istnieją mniej liczne wyrażenia metaforyczne, takie jak ..Rozpiera mnie szczęście", które zbudowane są wokół innego aspektu szczęścia aniżeli ..Czuję się podniesiony na duchu". Jednak w naszej kulturze główną metaforą jest SZCZĘŚCIŁ IO GÓRA: istnieje zatem przyczyna, dla której mówimy o rosnącym podnieceniu, nie zaś o rozciągającym się podnieceniu. S7.C7.I-SI IWA TO GÓRA jest w najwyższym stopniu spójne z takimi wyrażeniami, jak DOBRY TO GÓRA. ZDROWY TO CiÓRA itd.

—    W niektórych przypadkach przestrzenność jest tak istotną częścią danego pojęcia, że byłoby nawet trudno wyobrazić sobie jakąkolwiek inną metaforę, która by mogła nadać strukturę temu pojęciu. W naszym społeczeństwie

1 takim właśnie pojęciem jest ..wysoki status". Inne pojęcia.

takie jak „szczęście", są już mniej przejrzyste. Powstaje i pytanie. czv pojęcie ..szczęście" jest niezależne od metalory SZCZĘŚLIWY TO GÓRA. czy też układ przestrzenny góra—dół jest częścią pojęcia „szczęście"? Sądzimy, iż jest on częścią tego pojęcia w obtębie danego systemu pojęciowego. Metafora SZCZĘŚLIWY TO GÓRA umieszcza szczęście w koherentnym systemie metaforycznym, a część znaczenia tego pojęcia wywodzi się z jego roli w tym sy-l stemie.

— Tak zwane pojęcia czysto intelektualne, na przykład pojęcia występujące w teoriach naukowych, bywają często — a może zawsze — oparte na mctalorach mających podłoże