P1020961 (3)

Jeremy Rifkit\

które do tej pory wytwarzano ręcznie. Statek parowy zastąpi) żaglowce, lokomotywa parowa konny napęd wozów, znacznie ulep. szając proces transportu surowców i wyrobów gotowych. Silnik parowy był nowym rodzajem niewolnika — maszyną, której fizyczną dzielność wielokrotnie przekraczała siłę zwierząt i ludzi.

Druga rewolucja przemysłowa miała miejsce między rokiem 1860 a pierwszą wojną światową. Ropa zaczęła konkurować z węglem i na wielką skalę zaczęto wykorzystywać elektryczność, która stalą się nowym źródłem napędu maszyn, oświetlenia miast i szybkiej komunikacji międzyludzkiej. Podobnie jak w przypadku rewolucji pary, ropa naftowa, elektryczność oraz towarzyszące im wynalazki drugiej rewolucji przemysłowej w dalszym ciągu przenosiły ciężai pracy z człowieka na maszynę. W górnictwie, rolnictwie, transporcie i wytwórczości, nieożywione źródła energii oraz maszyny zasilały, wzmacniały, a wreszcie zastępowały pracę ludzi i zwierząt w coraj większej liczbie zadań.

Trzecia rewolucja przemysłowa wyłoniła się zaraz po drugie wojnie światowej i od początku lat 90. wywiera znaczny wpłw na sposób, w jaki społeczeństwo organizuje swoją działalność go-spodarczą. Sterowane numerycznie roboty, nowoczesne komputery i oprogramowanie atakują ostatnią sferę ludzkiej działalności - królestwo umysłu. Odpowiednio zaprogramowane, nowe „myślące ma-szyny" coraz lepiej wykonują funkcje koncepcyjne, menedżerską i administracyjne oraz koordynują przebieg procesu produkcji po-cząwszy od wydobycia surowców, a skończywszy na marketingu i dystrybucji wyrobów gotowych i usług.

Maszyny, które myślą

Wielu informatyków zaczęło tworzyć mity wokół swoich mechanicznych kreacji. Edward Fredkin, wybitny informatyk, posuwa g| tak daleko, że twierdzi, iż nowa technologia stanowi trzecie wielkit wydarzenie w całej historii kosmosu. Ni mniej ni więcej, tylko „wydarzenie numer 1 to stworzenie wszechświata [...] wydarzeni numer 2 - pojawienie się życia [...] trzecie, to sztuczna inteligencja’ ¹

Koniec pracy

Termin „sztuczna inteligencja" powstał na pierwszej poświęconej jej konferencji w Dartmouth College w roku 1956. Dziś, gdy naukowcy mówią o sztucznej inteligencji, na ogół mają na myśli „sztukę tworzenia maszyn wykonujących czynności, które wymagają inteligencji, jeśli wykonuje je człowiek"². Choć naukowcy, filozofowie i socjologowie często kłócą się co do tego, co składa się na „autentyczną" inteligencję w przeciwieństwie do obliczeń komputerowych, to nie ulega wątpliwości, że komputery biorą się za coraz bardziej złożone zadania i w rezultacie zmieniają w zasadniczy sposób nasze pojęcia o nas samych i o społeczeństwie.

Wprawdzie większość informatyków raczej nie postawiłaby sztucznej inteligencji na równi ze stworzeniem świata i pojawieniem się życia na ziemi, to jednak prawie wszyscy jednomyślnie wierzą, że kiedyś w XXI w. ta potężna nowa siła technologiczna będzie w stanie prześcignąć w myśleniu przeciętny umysł człowieka. Rząd Japonii już uruchomił 10-letni projekt badawczy w celu skonstruowania komputerów zdolnych naśladować najbardziej nieuchwytne funkcje ludzkiego mózgu. Ten ambitny projekt, nazwany programem realnego świata, ma na celu rozwinięcie tzw. elastycznego przetwarzania danych lub „miękkiej logiki", która cechuje intuicyjne myślenie człowieka przy podejmowaniu decyzji³. Stosując nowe komputery, przetwarzanie równoległe, sieci neuronowe i sygnały optyczne, Japończycy mają nadzieję na stworzenie nowej generacji inteligentnych maszyn, które umieją przeczytać tekst, zrozumieć skomplikowaną mowę, zinterpretować gesty i mimikę, a nawet przewidywać zachowanie.

Inteligentne maszyny wyposażone w elementarne rozpoznawanie mowy już istnieją. Firmy takie jak „BBN Systems & Technologies" z Cambridge w stanie Massachusetts oraz „Dragon Systems" z Newton w tym samym stanie, opracowały komputery rozpoznające 30 tysięcy słów⁴. Niektóre z nowych maszyn myślących umieją rozpoznać niedbałą wymowę, prowadzić rozmowę na tematy prywatne, a nawet zebrać dodatkowe informacje potrzebne do podjęcia decyzji, udzielenia rekomendacji lub odpowiedzi na pytanie.

87

1

Cyt. wg Raymond Kurzweil, The Age of Intelligent Machines, Cambridge, MA MIT Press, 1990 s. 189.

2

i Tamże s. 14.

3

   lapan Plans Computer to Mimie Humań Brain, „New York Times" 8.08.1992 s. Cl.

4

   The Quest for Machines That Not Only Listen, But Also Understand, „Washington Post" 3.05.1993.