P1260042

152

łu górnej części brzuśca popielnicy /Sebl. XVIII. 10/. Do intere-aujących motywów należą znaki składające aię z pionowej kreski rozwidlającej się u dołu, a rozwidlenie to często przedzielone jest jeszcze małą pionową kreseczką. Spotykane są w środkowej części szyj ki, bezpośrednio pod wizerunkiem twarzy /T»bl. XVIII, 5/, lub no brzuścu, gdzie ukośnie rozchodzą się na boki z jednego punktu, olbo rytmicznie powtarzają się poniżej nasady azyl. Mogą one być promieniście ułożone na pokrywach /Tebl.XVII,13/. W kilku prsypadksoh rozwidlające się kreski wyryte są z tyłu szyjki, pod rysunkiem klamry napierśnika /Tabl.XX,17/. Do rzadko spotykanych motywów należą wiszące kąty skierowane wierzchołkami ku dołowi. W środku są skośnie zskręskowane /Tsbl.ZTII, 16/, lub naprzemlen raz zakreskowane, to znów wypełnione punktami /Strzebowa, pow. Ostrów Wielkopolski/. Kąty wsuwane w siebie tworzą regularne szlaki tylko w sporadycznych przypadkach /Tebl.XXU, 15/. Podobnie rzadkie są kąty w kilku kierunkach wokół jednego punktu, lub owalnej wypukłości z tyłu popielnic /Tabl.mi, 1/.

Hsstępną odmianą motywów kreskowych są małe, skośne krzyżyki powstałe w wyniku ukośnego przecięcia się dwóch kresek. Wyryte są w regularnych odstępach ns górnej partii brzuśoa, jako samodzielny szlak, albo w obramowaniu linii ciągłych. Stanowią niekiedy ozdobę rysunków klamer napierśników /Tabl.XXII, 17/, a w postaci niestarannych, nieregularnych znaków wchodzą w skład ozdobnych pasów pod nasadą szyi /Tabl.XXII, 16/. Unikalnym motywem na popielnicach jest

21

ryty krzyż równoramienny .

Po elementów ornamentalnych o charakterze linearnym należą też różne odmiany łukowato wygiętych kresek. Łuki przewoźnie zwieszają się poniżej nasady szyi w ten sposób, że wypukłą stroną skierowane są ku dołowi. Tworzą dwa rodzaje szlaków rytmicznych, zależnie od tego, czy połączone są ramionami ze 3obą, czy też wyryte oddzielnie a pewnej od siebie odległości /Szemud, pow. Wejherowo/. Zarówno

pierwsze, jole 1 drugie następują pojedynczo 1 a ukłodach koncentrycznych. Rzadko spotyka alę samodzielnie wyryte lukli głównie zad umloszozano je ne poplelnloaoh w połączeniu z Innymi motywami /Tabl. XXXII, 5/• Poszczególne luki mogą byó równie! ukośnie zakreakoaane, lub obramowane od dołu poprzecznymi nacięclomi /Xabl.XXXI, 18/.

Pewną odmianą tego typu motywów są małe luki wypukłą stroną skierowane ku górze. Występują na popielnicach pod nasadą szyi w rytmicznych odstępach, najczęściej poniżej szlaków utworzonych z lnnyoh elementów, a niekiedy mogą być przedzielone w środku pionową krese-ozką.

Omówione powyżej motywy tworzyły szlaki rytmiczne, lub te! wchodziły w skład kompozycji horyzontalno-wertykalnych i wertykalnych. Poza tym mogą być składnikami ornamentów zamknlętyoh, czyli jednoosiowych i rozetowych, które reprezentowane są wyłącznie na pokrywach. Ze względu na dużą schematyozność i niestaranne wykonania można tu mówić jedynie o zbliżeniu do typowych form zamkniętych.

Tzw. ornamenty jednoosiowe są bardzo rzadko spotykane, przykładom może być rysunek krzyża o trzech tylko prostopadłych do siebie ra-mionsoh A'abl.XXTI, 6/, lub*o czterech ramionach, z których jedno jest poczwórne /Tabl.XXIII«7/. Niekiedy elementy kreskowe układają się we wzór klepsydrowsty w postaci dwóch połączonych wierzchołkami trójkątów.

Pozostałe motywy geometryczne, oprócz tych, które układają się nierytmicznie, a nawet chaotycznie /Tabl.HI, 9/, należą do różnych odmian kompozycji rozetowych. Jedną z nich tworzą umieszczone gęsto kreski promieniśoie rozchodzące się od wierzchołka /Tabl.XVIII, | i XXIII, 2/. Niekiedy szereg, kresek układają się promieniście razem z innymi motywami. Inne zastosowanie mają kreski w tych kompo-żyojaoh, w których są elementem podziału płaszczyzny pokrywy ^na cztery pola. Rozchodzą się prostopadle 1 wierzchołka w postoci krzyże równoramiennego, którego ramiona mogą składać się z kresek po-