P1520773

9.3.3. Transport kanalikowy i wydalanie substancji organicznych 1 moczem

W proc—rh s—bołtesajeh, 1 wyailm d—mtnacji atmnokwuwr pmtąj* amoniak. Jiks    toksyczny ustMi być usuwany t organizmu. Jedynym

•pooobom umoiNąlSP poabytża si$ amoniaku j i— —9 H tokiyciny nocssik Proc©* ton pfrshisgi w wątrobie. Podobno jak tmo związki    jąft on (Otiwnif H kłębkach nerkowych

do moczu piorwotnofo, Z Uj ilości ok 50% mocznika ncŁąje mcorbooiBa w kanaliku proksyroainyni Mocznik stanowi 75-65% wtzyiUudi związków azotowych wyaiępąjąeych w moczu. Dobową ilość wydiUiwf* z moc— moczniki jsot mitrą nitiionit procoodw prztuitoy bisowej. Należy zazna* ctyt, io w moczu znąjdujs tif również amoniak. Jut on przede wszystkim pochodzenia nerkowego i odgrywa znaczącą rolę w regulacji równowagi kwa* sowo*zaaadowąj. U zwierząt roślinożernych, ze względu na alkaliczność mo* czu, wydalana jest mniejsza ilość amoniaku niż u zwierząt mięsożernych.

Kwas moczowy tworzy się w wyniku przemian zasad purynowych, które powstają przy rozpadzie nukleoproteidów. Ilość wydalanego kwasu moczowego zależy od gatunku i sposobu odżywiania zwierząt. Wydalanie tej substancji z moczem zwierząt mięsożernych może być niewielkie, natomiast u zwierząt roślinożernych kwas moczowy występuje w moczu w większych ilościach. Duże znaczenie ma wydalanie kwasu moczowego u ptaków, ponieważ substancja ta jest końcowym produktem przemiany białkowej.

Aminokwasy ulegają filtracji w kłębkach, a następnie ponad 98% ilości przesączonej ulega zwrotnemu wchłanianiu w kanalikach proksymalnych, dlatego w moczu ostatecznym znajdują się ich znikome ilości. Wchłanianie aminokwasów odbywa się na zasadzie transportu aktywnego.

Białka w warunkach fizjologicznych praktycznie nie ulegają przesączaniu do moczu pierwotnego. Wyjątek stanowią albuminy (m.cz. 69 000). Pojawienie się większej ilości białek w wydalanym moczu nazywamy białkomoczem.

Glukoza w moczu ostatecznym praktycznie nie występuje. W warunkach fizjologicznych przesączony w kłębkach nerkowych ładunek glukozy jest w całości aktywnie resorbowany w początkowej części kanalika proksymalne-go, dlatego mocz ostateczny zawiera śladowe jej ilości. Przekroczenie stężenia glukozy w osoczu krwi dopływającej do nerek u człowieka powyżej 11 mmol/1 (200 mg%) powoduje pojawienie się tego cukru w moczu ostatijMjj nym. Stężenie glukozy w osoczu krwi, przy którym pojawia się ona w moal nazywamy progiem nerkowym dla glukozy.