P1590208

59

nice rasowe. U świń prymitywnych lub im bliskich cykle są nieco dłuższe. około 22 dni, natomiast u ras hodowlanych, znajdujących się pod wpływem intensywnej selekcji, cykle są nieco krótsze i trwają średnio około 20 dpi. Ruja objawia sit; obrzękiem i zaczerwienieniem sromu oraz wyraźnym niepokojem. U loch zwykle się zmniejsza apetyt, poza tym zaczyna się wydawanie charakterystycznych odgłosów „chrząkania”. Stąd pochodzi potoczna nuzwa rui u loch — hukanie albo lochanie się. Lochy wspólnie trzymane wykazują często odruch wspinania się na inne sztuki, na przedmioty martwe, u nawet na ludzi. Po wprowadzeniu knura w sąsiedztwie lochy — obserwuje się Jako odruch zupełny jej

bezruch („odruch tolerancji"), a także ..... na co zwrócono ostatnio

uwagę — charakterystyczne ułożenie uszu. Locha uszy układa wstecz wzdłuż szyi. Odruchy te występują także przy ugniataniu grzbietu

przed    przed    pierwszy    drugi    po rui    po rui

rują    rują dzień    dzień    1 dzień    2 dni

2 dni 1 dzień rui rui

Zmiany w wyglądzie sromu u tej samej lochy, przed, w czasie i po rui

Zewnętrzna linia wskazuje kontur zewnętrzny warg sromowych, linie wewnętrzne światło pochwy. Zwraca uwagę szybki wzrost obrzęku warg sromowych w początkach rui, a światła wewnętrznego dopiero w drugim dniu rui (wg Lasleya, 1962)

lochy. Przejawianie tych odruchów może być także pobudzane sygnałami dźwiękowymi, które wydaje knur. Charakterystyczne odgłosy wydawane przez knura mogą być utrwalone na taśmie mangetofonowej i odtwarzane w chlewni, w której nie trzyma się knurów. Znajomość odruchów płciowych u loch ma praktyczne znaczenie, także ze względu na możliwości stosowania sztucznego unasienianie. Przy sztucznym una-sienianiu świń problem stanowi wybór właściwego momentu unasie-niania. Owulacja u loch przebiega w ciągu 2 dnia lub pod koniec 2 dnia rui. Owulacja połączona jest u lochy z dojrzewaniem kilku lub kilkunastu pęcherzyków Graafa i dlatego jej przebieg wymaga czasu kilku, a może nawet kilkunastu godzin (tabl. VI).

Trzebienie samic

Sztuczne zahamowanie objawów rui u samic zwierząt gospodarskich uzyskuje się przez usunięcie lub zahamowanie czynności jajników. Trzebienie (kastracja) samic jest stosowane obecnie raczej rzadko, do specjalnych celów produkcyjnych łub w odosobnionych przypadkach nadmiernych (patologicznych) objawów stałej rui u samicy (snębica). Najczęściej zabieg trzebienia jest wykorzystywany dla uzyskania lepszych przyrostów w czasie tuczu u świń. Młode lochy, trzymane w tuczarniach w okresach rui, niepokoją się, tracą na wadze, a także niepokoją inne sztuki znajdujące się w tych samych kojcach czy zagrodach, stąd, zwłaszcza przy tuczu słoninowym, może być stosowane trzebienie. Trze-y*