P1100653

1 3. Metody pomiaru efektywności

zarządzania portfelem i n westy cyj ny m

13.1. Klasyfikacja i ocena portfeli inwestycyjny chi instytucji finansowych opierająca się na deklaracjach i wynikach

Inwestycje na rynku finansowym mają charakter bezpośredni i pośredni. Podstawą inwestowania bezpośredniego jest znajomość mechanizmów tego rynku, posiadanie odpowiedniego kapitału umożliwiającego kupowanie aktywów z uwzględnieniem minimalizacji kosztów zarządzania nimi oraz dysponowanie czasem niezbędnym do analizy rynku. Natomiast Inwestowanie pośrednie to powierzanie aktywów wyspecjalizowanym instytucjom finansowym, które w imieniu klientów-inwestorów kupują różne instrumenty finansowe, oczekując opłat za zarządzanie nimi. Z usług instytucji wspólnego inwestowania korzystają podmioty posiadające zbyt małe aktywa dla dywersyfikacji ryzyka i nie mające dostatecznej wiedzy, doświadczenia i czasu na podejmowanie decyzji inwestycyjnych.

Wśród instytucji finansowych zajmujących się inwestowaniem pośrednim -

czyli tworzących portfele inwestycyjne i zarządzających nimi - wymienić należy

fundusze inwestycyjne i fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe i przedsiębiorstwa oisef    Obecnie na rynku finansowym rozwijają się

grupy fmansowo-bankowo-ubczpieczeniowc zrzeszające instytucje inwestowania pośredniego i bezpośredniego. Oferują one inwestorom konkurencyjne produkty bankowe (biur maklerskich > a ubezpieczeniowe oraz instrumenty funduszy inwestycyjnych i emerytalnych. Generalnie, zarządzanie portfelem inwestycyjnym instytucji finansowych stymuluje wzrost gospodarczy i procesy restrukturyzacji gospodarki poprzez inwestycje w akcje, obligacje i inne instrumenty finansowe na rynku pierwotnym i wtórnym.

Klasyfikacja i ocena portfeli inwestycyjnych instytucji finansowych służy porządkowaniu rynku, a więc dbałości o jego przejrzystość, głównie informacyjną dla

r»My«>wfr>irni|i^iin—■npg n niinpa——246

liwcstorów podejmujących optymalne decyzje. Inwcstorzy-klieaci tych instytucji oczekują bowiem odpowiednio przygotowanej informacji co do stopnia atrakcyjności ofert inwestycyjnych, uwzględniających ich indywidualne preferencje przede wszystkim w zakresie stopy zwrotu i ryzyka. Stąd instytucje finansowe muszą klasyfikować swoje portfele (fundusze) według określonych kryteriów pwtTiałii i oce-ay. Celem tego jest wskazanie inwestorom wszystkich cech różniących portfele (fimduszc).

Portfele instytucji finansowych (fundusze) są oceniane według deklaracji tych instytucji oraz według faktycznie osiągniętych wyników. Często problem tkwi w rozbieżności między deklaracjami a wynikami.

Klasyfikacja portfeli instytucji finansowych opierająca się na deklaracjach jest związana z treścią ustaw (ustawa o funduszach inwestycyjnych, emerytalnych, prawo bankowe) oraz treścią ich statutów. Wśród kryteriów podziału i oceny portfeli bazujących na deklaracjach istotne są: cele inwestycyjne (np. ochrona realnej wartości aktywów, wzrost ich wartości), zasady polityki inwestycyjnej (np. partycypacja różnych papierów wartościowych), koszty zarządzania portfelem, zasady wpłaty i wypłaty dochodów przez inwestorów (np. jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych) z uwzględnieniem czynnika czasu (terminowe i bezterminowe). Utworzone portfele inwestycyjne oparte na deklaracjach są odzwierciedleniem przyjętych strategii i styli inwestycyjnych instytucji zgodnych z ich polityką inwestycyjną.

Portfele oparte na wynikach są natomiast odzwierciedleniem skuteczności i efektywności realizacji strategii i styli inwestycyjnych instytucji, czyli są to portfele, których deklarowana atrakcyjność dla inwestorów została zweryfikowana w praktyce na rynku finansowym. Wynagrodzenie dla menedżerów zarządzających tymi portfelami (funduszami) powinno mieć istotny wpływ na zbieżność deklarowanych wyników z ich faktycznymi wynikami.

Wśród kryteriów klasyfikacji i oceny portfeli inwestycyjnych opartych na wynikach należy wymienić: stopy zwrotu, miary ryzyka (ryzyko całkowite o i ryzyko rynkowe (3), miary efektywności bazujące na modelach rynku kapitałowego (współczynnik TYeynora, Sharpe'a i Jensena). portfele wzorcowe — bcnchmarki (indeksy giełdowe, stopa inflacji, oprocentowanie depozytów bankowych i papierów skarbowych, portfele o wybranych najkorzystniejszych parametrach). Ponadto należy wymienić wielkość aktywów netto poitfeli. ich strukturę (udział akcji i innych instrumentów) oraz wskaźniki analizy fundamentalnej (wskaźnik cena do zysku, wskaźnik cena do wartości księgowej, stopa zysku uwzględniająca dywidendę, kapitalizacja giełdowa).

Charakterystykę instrumentów finansowych ze względu na wymaganą stopę zwrotu i ryzyko jako potencjalnych składników portfeli inwestycyjnych instytucji finansowych przedstawiono na rysunku 13.1. Instytucje te w swojej polityce inwestycyjnej dążą do przestrzegania zasady ..złotego trójkąta inwestora". Chodzi tu o zasadę płynności, zyskowności i bezpieczeństwa, która ma zapewnić jak najwięk-